Rusya-Ukrayna Savaşı, başladığı dönemden itibaren dünyadaki dengeler açısından önemli değişiklikleri de beraberinde getirmiştir. ABD’nin son zamanlarda artan, barış için arabuluculuk çabaları da söz konusu değişikliklerin hızlanmasını sağlamıştır. Günümüzde gelinen noktada hala Putin ve Zelenskiy arasında yapılacak bir müzakereyi bekleyen savaş hâli, henüz nihai noktasından uzak görünmektedir.

Bölgesel gerilimler ve karşılıklı çatışmaların en çok etkilediği alanlardan biri de şüphesiz ekonomidir. Günümüzde devletlerin dış politikalarını belirlemede önemli bir yeri haiz olan ticaret koridorları da ekonomik gelişmelerin merkezinde yer almaktadır. Rusya ve Ukrayna arasında süregelen savaş da bölgeyi ilgilendiren ticaret koridorlarının işlerliği açısından belirleyici olmuştur. Tam da bu sebeple, ABD’nin arabuluculuk çalışmaları açıklamalar ışığında yoğunlaşmışken, savaş nedeniyle kullanımında büyük aksaklıklar yaşanan Kuzey Koridoru tekrar gündeme gelmiştir. Primorskiy Krayı’ndan Polonya’ya kadar uzanan koridor, Orta Koridor ile paralel güzergâhlardan ilerlemektedir.[1] Rusya ile Ukrayna arasında karşılıklı çatışmalar başladığında güvenlik sebebiyle kullanılamaz hâle gelen yolun, barış çalışmalarının yoğunlaşmasıyla Rusya ve Ukrayna arasında sağlanacak bir barış ile tekrar kullanıma açılacağı söylentileri basında yer almaya başlamıştır. Bu söylentilerin diğer bir veçhesi de paralel güzergâhta yer alan Orta Koridor’un Kuzey Koridoru açıldıktan sonra işlevsiz kalabileceğine dair iddialardır.

Orta Koridor ve Kuzey Koridor paralel rotalar izlemelerine karşın çok farklı duraklardan geçmektedir. Bu sebeple iki ticaret koridorunun birbirini ikame etmesi gibi bir durum olası görünmemektedir. Kuzey Koridoru’nun büyük oranda kullanılamaz hâle gelmesinin Orta Koridor’un önemini artırmış olması, iki yolun birbirine mücbir sebeplerle alternatif oluşturmasının bir örneğidir. Orta Koridor, güzergâhında bulunan duraklar Pekin’den Londra’ya kadar uzanan oldukça kapsamlı bir ticaret rotasını temsil etmektedir. Güzergâhta önemli liman ve sanayi kentleri bulunmakta, rotanın özü itibarıyla enerjinin dağıtımına uygunluğu da benzer ticaret yollarından ayıran önemli bir nitelik kazandırmaktadır.

ABD’nin bölgede üstlendiği arabuluculuk rolünün bir getirisi olan ikili müzakereler, henüz Putin ve Zelenskiy’i bir araya getirme hususunda muvaffak olamamıştır. Bununla birlikte, yaklaşık 3 yıldır devam eden karşılıklı çatışmaların her iki devleti ve bölgeyi yıprattığını söylemek mümkündür. Rusya ve Ukrayna arasında sağlanacak olası bir barış, bölge genelinde ekonomik dengeleri de olumlu etkileyecektir. Bu etki ile birlikte Kuzey Koridoru’nun tekrar güvenli bir şekilde işlerlik kazanması beklenebilir, fakat bu işlerliğin Orta Koridor üzerinde olumsuz bir etki yaratması olası görünmemektedir.

Bahsi geçen iki koridora alternatif olarak sunulan bir proje de Hindistan-Orta Doğu-Avrupa Ekonomik Koridoru’dur (IMEC). Eylül 2023 tarihinde imzalanan bir mutabakat zaptının çıktısı olan IMEC, basında Çin’in Kuşak ve Yol Girişimi’ne alternatif olarak tanıtılmıştır.[2] Çizdiği rotanın dönemsel politik problemleri ve projenin büyük maliyeti, IMEC’in günümüzde kısa ve orta vadede gerçekleşebilecek bir ticaret yolu olmasının önünde büyük engeller arz etmektedir. Bu büyük engeller sebebiyle projenin yakın gelecekte tamamlanması ve eksiksiz şekilde kullanıma açılması pek mümkün görünmemektedir.

Sonuç olarak Rusya-Ukrayna arasındaki gerilimin nasıl ve ne zaman son bulacağı, son bulması halinde Kuzey Koridoru’nun güvenli hâle gelip gelmeyeceği hususları henüz bir cevap bulmuş değildir. Ayrıca belirtmek gerekir ki, gerilimin sona ermesi Orta Koridor’un işlevsiz kalacağı anlamına gelmemektedir, iki yolun işlevi ve güzergâhı birbirinden önemli niteliklerle ayrılmaktadır. Henüz tam teşekküllü bir alternatif yol olanağı da gözlemlenemediğinden Orta Koridor’un Pekin’den Londra’ya uzanan rotası, işlevinin Kuzey Koridoru’na bağlı olmadığını yalnızca haritaya bakılarak dâhi anlaşılabilir hale getirmektedir. Veriler ışığında söylenebilir ki, Orta Koridor’un kendisi ve rotasına dâhil ülkeler üzerindeki olumlu etkisi kalıcıdır; başka ticaret yollarından etkilenmemektedir.