Bu konferans kitabı, 22 Şubat 2024 tarihinde Ankara’da Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) ve Konrad-Adenauer-Stiftung (KAS) birlikte düzenlediği “EU-Türkiye Cooperation in Central Asia and South Caucasus: Towards Sustainable Engagement in Energy and Connectivity” başlıklı konferansta yapılan konuşma ve sunumların metin ve özetlerini içermek tektedir. Kitabın son bölümünde konferans katılımcıları tarafında öne sürülen ortak noktaların genel bir özeti de sunulmaktadır.

Konferans programı, kitabın sonunda verilmiştir.  

In times of growing geopolitical competition and in the search for alternative energy suppliers, Central Asia is increasingly gaining global interest and importance. In recent years, the region has become crucial for security and stability. Türkiye has been strengthening its ties with Central Asia based on deep-rooted connections. These ties were recently cemented with the inauguration of the Organization of Turkic States, further institutionalizing Türkiye’s relations with Central Asia. Meanwhile, the European Union updated its Central Asia Strategy in 2019 and underlined its recognition of the strategic importance of Central Asia.

At the conference titled “EU-Turkey Cooperation in Central Asia – Challenges and Opportunities for Closer Cooperation in the Region” held on May 13th 2022 in Ankara, Türkiye, researchers and diplomats from Türkiye, EU and Central Asian countries discussed what synergies can be utilized between the European Union and Türkiye and what the prospects are for closer cooperation.

This report contains the summary of the opening remarks, keynote speeches, and the presentations delivered during the conference, as well as an overview of the commonly underlined points regarding EU-Türkiye Cooperation in Central Asia.

It is our pleasure to inform that AVİM (Center for Eurasian Studies) has published the proceedings of the conference titled “Eurasia from the Perspective of Turkey and Mongolia,” which took place on 5 December 2018.

At the conference, which is jointly organized by the Embassy of Mongolia in Turkey and AVİM, Turkish and Mongolian panelists addressed historical, sociological and political aspects of Turkish-Mongolian relations and their possible implications in Asian politics.

There are three panelists in the panel. In his presentation, Prof. Dr. Hüseyin Bağcı focused on Turkish foreign policy regarding Mongolia. The Director of National Institute for Security Studies Mashbat Otgonbayar framed the concepts of Mongolian Foreign Policy, and the last panelist Asst. Prof. Bahadır Pehlivantürk addressed Mongolia’s third neighborhood policy and its implementation of especially Asia- Pacific region. The proceedings are based on those presentations.

AVİM Kıdemli Analisti Dr. Turgut Kerem Tuncel’in yayına hazırladığı “Security, Stability and Cooperation in the Wider Black Sea Region” başlıklı bu kitap, Teimuraz Antelava (BSEC Hukuk Danışmanı), Sven-Joachim Irmer (KAS Türkiye Temsilciliği Başkanı) ve Emekli Büyükelçi Alev Kılıç’ın (AVİM Başkanı) önsözleri, Dr. Turgut Kerem Tuncel’in kaleme aldığı giriş yazısı ve AVİM ve Konrad Adenauer-Stiftung’un (KAS) 4 Aralık 2017 tarihinde anbı başlıkla düzenledikleri uluslararası konferansta Geniş Karadeniz Bölgesi ülkelerinden gelen araştırmacı ve akademisyenlerin sundukları on iki bildirden oluşmaktadır.  

Geniş Karadeniz Bölgesi’nde yer alan ülkelerden gelen araştırmacı ve akademisyenlerin bölgeye dair görüşlerini yansıtan “Security, Stability and Cooperation in the Wider Black Sea Region” başlıklı bu kitabın akademisyenler ve siyaset yapıcılar için önemli bir kaynak teşkil edeceğini ümit etmekteyiz.

Dünya dengelerinde büyük bir dönüşüm meydana gelmektedir. Küresel ağırlık merkezi Avrupa-Atlantik’ten Asya-Pasifik’e kademeli olarak geçmektedir. Bu değişiklik ayrıca Türkiye’nin pozisyonunda kendisini göstermektedir; soğuk savaş çağında Türkiye "Batı’nın en doğu’daki makamı" olarak tarif edilirken, şimdi, uluslararası dengelerdeki değişimlerin bir sonucu olarak, Türkiye gitgide ayrıca Doğu’nun en batı’daki makamı haline gelmekte ve Avrasya merkezine doğru hareket etmektedir.

Türk Dış Politikasının kendisini bu büyük dönüşüme, bir seri ayarlama ile intibak vesilesiyle, yerleştirme çabasında olduğunu görmekteyiz. Türkiye sadece kendisinin merkeze doğru hareket etmediğini ve Geniş Karadeniz bölgesinin gelişen Avrasya’nın merkezi haline gelmekte olduğunu farketmektedir. Bu Türkiye’nin Batı’dan bir uzaklaşmaya işaret edecek şekilde bir alternatif aradığı anlamına gelmemektedir. Bizim Avrasya gelişmesi anlayışımız Asya ile Avrupa için bağlantı noktası haline gelmekte, Batı’ya kuvvetle bağlıdır ve ayrıca Doğu’ya açılmaktadır.

Küresel değişimin bu çerçevesinde, Türkiye-Ukrayna ilişkileri Ukrayna Geniz Karadeniz bölgesinde önemli bir oyuncu olduğu için Türkiye’nin görüş açısı için önem kazanmaktadır.

Bu bakış açısı ile, 12 Aralık 2017’de AVİM, ODTÜ Avrasya Çalışmaları Yüksek Lisans Programı ve Türkiye’deki Ukrayna Büyükelçiliği ortaklaşa "25 Yıllık Türkiye-Ukrayna Diplomatik İlişkileri: Bölgesel Gelişmeler ve Geliştirilmiş İşbirliği için Olasılıklar" başlıklı bir oturum düzenlemiştir.

As the name suggests, the Center for Eurasian Studies (AVİM) is a think-tank that focuses on the newly emerging concept of Eurasia, a region which stretches from the Atlantic to the Pacific. It is significant to underline that our understanding of ‘Eurasia’ is not synonymous with the one espoused by the President of the Russian Federation. As you may well know, from Russia’s point of view, its “Eurasian Union” encompasses the Post-Soviet Republics; Tajikistan, Kyrgyzstan, Kazakhstan, Belarus as well as Ukraine. In this sense, our understanding of Eurasia diverges from that of Russia. 

Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM), adından da anlaşılacağı gibi, Avrasya kavramını irdeleyen bir düşünce kuruluşudur. Günümüzde gelişmekte olan bir olguyu, Atlantik’ten Pasifik’e Avrasya bütünlüğünü gündeme getirmekteyiz. Aynı söylem kullanıldığı cihetle, bir kavram karışıklığına neden olmamak bakımından, “Avrasya” Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Putin’in öncülüğünü yaptığı “Avrasya Birliği” anlamına gelmemektedir. Bildiğiniz gibi, Rusya’nın dış politikasını oluşturmaya çalıştığı “Avrasya Birliği” eski Sovyetler Birliği coğrafyasındaki devletleri yeni bir oluşum altında toplamak kurgusunu çağrıştırmaktadır. Bu anlamıyla Avrasya Birliği Tacikistan’dan, Kırgızistan’a Kazakistan’dan Belarus’a, hatta Ukrayna’ya kadar uzanan bir kavramdır. AVİM’in gündeme taşıdığı ‘Avrasya’ kavramı bundan farklıdır. AVİM günümüz jeopolitiğinin değişmekte olduğunu, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Asya’nın yükselen bir gücü olduğunu vurgulamaktadır. Günümüzde Çin Halk Cumhuriyeti ekonomik alanda, alış gücüne göre, gayri safi milli hasılası dünyada birinci, nominal olarak da ikinci ekonomi konumuna yükselmiştir. 

On 16 December 2015, AVİM (Center for Eurasian Studies) in collaboration with Konrad Adenauer Stiftung, organized a symposium titled “Projections for the Future of the Turkish-Armenian Relations”.

Most, if not all of the meetings on this critical subject reflect only a one-sided Turkish or Armenian interpretations of the Turkish-Armenian controversy with select audiences and participants. These meetings lack challenging exchange of ideas, since they are in essence monologues of like-minded people instead of dialogues involving people of differing opinions. As a consequence, such meetings fail to contribute to mutual understanding of a common historical past and to serve reconciliation of differences...

AVİM 12 Haziran 2015 tarihinde NATO Public Diplomacy sponsorluğunda Security and Stability Concerns in South Caucasus (Güney Kafkasya’da Güvenlik ve İstikrara Dair Kaygılar) başlıklı bir konferans gerçekleştirmiştir. İki oturumdan oluşan konferansta katılımcılar Güney Kafkasya’daki ülkelerin güvenlik algıları ve dış politikaları ve Ukrayna Krizinin Güney Kafkasya üzerindeki etkileri hakkındaki görüşlerini dinleyicilerle paylaşmışlardır. Konferansta yapılan konuşmalar Security and Stability Concerns in the South Caucasus (Güney Kafkasya’da Güvenlik ve İstikrara Dair Kaygılar) başlıklı konferans kitabında derlenmiştir

Halen Namibya Kamu Yönetimi Enstitüsü’nün direktörü olan  Joseph B. Diescho, Mayıs 2015’te Ankara ve İstanbul’daki çeşitli kuruluşlarla görüşmeler yapmak üzere Türkiye’de bulunduğu süre zarfında, 12 Mayıs 2015 tarihinde Ortadoğu Teknik Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü’nde ve 13 Mayıs 2015’te AVİM’de konferanslar vermitir. Bu toplantılarda Prof. Diescho, Avrupa sömürgeciliğinin Afrika üzerindeki etkileri ve halen süren insani ve ekonomik sonuçları hakkındaki düşüncelerini paylaşmıştır. Bunun yanında, Almanların yirminci yüzyıl başlarında Namibya’daki Herero ve Nama halklarına karşı gerçekleştirdiği ve bazı akademisyenlerin soykırım olarak nitelendirdiği katliamlar hakkında görüşlerini ifade ederken, hukuken tanımlanmış olan soykırımın özgül unsurları hakkında da dinleyicilere bilgi vermiştir. 

In May 2015, Professor Joseph B. Diescho, currently the Executive Director of the Namibia Institute of Public Administration and Management visited Turkey to meet with different institutions in Ankara and Istanbul. In this timeframe, Prof. Diescho delivered lectures at the Department of International Relations in Middle East Technical University on 12 May 2015, and at AVİM on 13 May 2015. In these lectures, Prof. Diescho conveyed his opinions on the humanitarian and economic consequences of the European colonization of Africa, which is still relevant up to this day. Prof. Diescho also expressed his views on the mass killings, which some scholars argue amounted to genocide, perpetrated by Germany against the Herero and Nama peoples in Namibia in the early 20th century. Within this framework, Prof. Diescho also reflected on the legal specifications of genocide.

AVİM, 30 Nisan 2015’de Prospects for the Turkish-Armenian Relations (Türk-Ermeni İlişkileri için Olasılıklar) başlıklı bir sempozyum gerçekleştirmiştir. Türk, Azeri, Amerikalı ve İsrailli on akademisyen ve yazarın tebliğ sunduğu ve kordiplomatiğin yanı sıra çeşitli sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve akademisyenlerin dinleyiciler arasında yer aldığı sempozyum, Türk-Ermeni ihtilafı bağlamında Türkiye ve Dünya’da şekillenmeye başlayan yeni algı ve anlayışları yansıtan bir etkinlik olmuştur. Toplantıda yapılan konuşmalar Prospects for Turkish-Armenian Relations (TürkErmeni İlişkileri için Olasılıklar) başlıklı konferans kitabında derlenmiş ve Türk-Ermeni ihtilafının çözümüne katkıda bulunma amacıyla yayınlanmıştır. 

Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi (Türk Konseyi / Keneşi), 2009 yılında Nahcivan’da gerçekleştirilen Türkçe Konuşan Devletler Devlet Başkanları Zirvesi’nde imzalanan Nahcivan Anlaşması ile Türk Dili konuşan devletler arasında kapsamlı işbirliğini teşvik etmek amacı ile kurulmuştur. Konsey’in kurucu ve mevcut üyeleri Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’dir. Bu konferans kitabı, 24 Şubat 2015 tarihinde Ankara'da gerçekleştirilen Türk Konseyi toplantısında yapılan konuşmaların bir derlemesidir.

The Cooperation Council of the Turkic Speaking States (Turkic Council) was established by the Nakhchivan Agreement signed at the Turkic Summit of Heads of States held in Nakchivan in 2009 with the overarching aim to promote comprehensive cooperation among Turkic Speaking States. The founding and current members of the Turkic Council are Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan and Turkey. The conference is composed of the speeches delivered at the Turkic Council meeting in Ankara on 24 February 2015.

Tarafları Doğu Perinçek ve İsviçre olan, Türkiye, Ermenistan ve Fransa’nın da mü- dahil olduğu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) görülen dava 15 Ekim 2015’de AİHM Büyük Daire’nin verdiği karar ile kesin bir sonuca ulaşmıştır. Bu nihai karar, 1915 olaylarının soykırım olarak karakterize edilmesinin reddinin nefret suçu veya ırkçı ayrımcılık olarak eylemler olarak nitelendirilemeyeceğini ve bu nedenle yasaklanamayacağını belirlemiştir. AİHM Büyük Daire’nin bu kararı soykırım iddiaları üzerinden şekillenen Türk-Ermeni ihtilafı bağlamında önemli bir aşamadır. Bunun yanında, dava sürecinin analizi bu ihtilafın günümüzde aldığı niteliğin anlaşılması açısından önem teşkil etmektedir. AVİM, davanın AİHM Büyük Daire’de görüldüğü 28 Ocak 2015’i takiben 3 Şubat 2015 tarihinde Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Sadi Çaycı, AVİM Başkanı E. Büyükelçi Alev Kılıç ve Araştırmacı Şükrü Server Aya’nın konuşmacı olduğu ve 28 Ocak 2015’de gerçekleştirilen duruşmanın değerlendirildiği bir toplantı düzenlemiştir.

Tayvan Ulusal Chengchi Üniversitesi’nde Rektör Yardımcısı Profesör Jenn Hwan Wang kısa süreli bir araştırma projesi kapsamında Aralık 2014’de Ankara’da bulunmuş ve bu süre zarfında AVİM’de misafir araştırmacı olmuştur. Prof. Wang, Türkiye’de bulunduğu dönemde çeşitli üniversite ve kurumlarda konferanslar vermiştir. Prof. Wang’ın bu konferanslarda değindiği konular Tayvan-Çin Halk Cumhuriyeti İlişkilerinde Sosyolojik Dönüşüm / The Sociological Turn of Taiwan China Relations başlığıyla AVİM tarafından bir rapor olarak yayınlanmıştır. Tayvan-Çin Halk Cumhuriyeti İlişkilerinde Sosyolojik Dönüşüm / The Sociological Turn of Taiwan-China Relations başlıklı rapor, Tayvan’ın iç siyaseti, ekonomik durumu, ülkedeki sosyo-politik gelişmeler, Çin Halk Cumhuriyeti-Tayvan ilişkileri ve bu ilişkilerin geleceği gibi konularda genel bir çerçeve çizen aydınlatıcı bir kılavuzdur. 

Professor Jenn Hwan Wang, vice rector at the National Cheng-Chi University, paid a visit to AVİM as a visiting researcher in December 2014 during his visit to Ankara as part of a research project. During his stay in Turkey, Prof. Wang delivered a number of lectures in various universities and organisations which have been compiled into a report titled The Sociological Turn of Taiwan-China Relations / Tayvan-Çin Halk Cumhuriyeti İlişkilerinde Sosyolojik Dönüşüm and published by AVİM. The report titled The Sociological Turn of Taiwan-China Relations / Tayvan-Çin Halk Cumhuriyeti İlişkilerinde Sosyolojik Dönüşüm makes a general assessment of the internal politics of Taiwan, its economic state, recent socio-political developments in the country, and PRC-Taiwan relations and its future. 

9 Aralık 2014 tarihinde AVİM, Konrad Adenauer Stiftung (KAS) işbirliği ile Güney Kafkasya’daki güncel politik durumu ve geleceğe dair fırsatların değerlendirildiği Regional Cooperation Possibilities and Prospects for the Future in the Caucasus (Bölgesel İşbirliği Olasılıkları ve Kafkasya’nın Geleceğine Yönelik Öngörüler) başlıklı bir konferans düzenlemiştir. Konferans, AVİM Onursal Başkanı E. Büyükelçi Ömer Engin Lütem, Konrad Adenauer Stiftung Türkiye Ofisi Direktörü Dr. Colin Dürkop, AVİM Kıdemli Analisti Aslan Yavuz Şir, Regional Studies Center Program Koordinatörü Haykak Arshamyan, Yrd. Doç. Serdar Palabıyık (TOBB Üniversitesi), Uluslararası Güvenlik Çalışmaları Merkezi Baş- kanı ve Uluslararası Karadeniz Üniversitesi’nden Dr. Nika Chitadze, AVİM Başkanı E. Büyükelçi Alev Kılıç, Bölgesel Çalışmalar Merkezi Direktörü Richard Giragosian, Carnegie Endowment Moskova Ofisi’nden Alexey Malashenko, Kadir Has Üniversitesi’nden Mitat Çelikpala, Hazar Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Dr. Mukhtar Hajızada, Gürcistan Stratejik ve Uluslararası İlişkiler ve Ivane Javakhishvili Tiflis Devlet Üniversitesi’nden Büyükelçi Giorgi Badridze’nin konuşmaları ile gerçekleşmiştir.

AVİM, Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı himayesinde görev yapan Strateji Araştırmalar Merkezi (SAM) işbirliği ile 21 Kasım 2014 tarihinde Ermenistan-Azerbaycan, Dağlık Karabağ İhtilafı: Bölgesel Barış, Güvenlik ve Komşuluk İlişkilerine Bir Tehdit başlıklı bir toplantı düzenlemiştir. Kafkasların jeostratejik öneminin vurgulandığı toplantıda, bölgede güvenlik ve istikrarın sağlanmasının önemi üzerinde durulmuş, Kafkasların gelecekte küresel jeopolitik bağlamda kilit bir konum kazanacağına vurgu yapılmıştır. Bu bağlamda, Dağlık-Karabağ sorununun onarılmaz sorunlara daha fazla yol açmadan Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü ilkesi çerçevesinde barışçı bir çözüme ulaşması gereği ifade edilmiştir.

On 21 November 2014, AVİM, in collaboration with the Center for Strategic Studies under the Presidency of the Republic of Azerbaijan (SAM), held a conference titled The Armenian-Azerbaijani, Nagorno-Karabakh Conflict: A Threat to Regional Peace, Security and Neighbourly Relations.At the meeting, the speakers emphasized the geostrategic significance of the Caucasus and the security and stability concerns which are prevalent in the region. The speakers also underlined the key role the Caucasus will have for the global geopolitics in the near future. In this connection, the need to arrive at a resolution of the Nagorno-Karabakh conflict, bearing in mind the principle of territorial integrity of Azerbaijan, before it paves the way for further problems was stressed.

On 28 May, 2014, AVİM and TOBB ETÜ University hosted a meeting on "Turkey-Iran Regional Cooperation in an Evolving Eurasian Geography with a Focus on the Caucasus and Central Asia". Prof. Dr. Golamreza Chegnizade and Prof. Dr. Elaheh Koolaee from Tehran University; Director General for South Asia, Ambassador Şakir Özkan Torunlar and Deputy Undersecretary, Ambassador Mehmet Gücük from Ministry of Foreign Affairs and Ambassador Alireza Bikdeli were the speakers of the meeting.

28 Mayıs 2014 tarihinde TOBB ETÜ'de AVİM tarafından, "Türkiye-İran: Avrasya Coğrafyasında Kafkaslar ve Orta Asya Odaklı Bölgesel Bir İşbirliği" başlıklı bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Toplantıya, Tahran Üniversitesi'nden Prof. Dr. Golamreza Chegnizade ve Prof. Dr. Elaheh Koolaee, Büyükelçi Şakir Özkan Torunlar, Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi Mehmet Gücük ve Büyükelçi Alireza Bikdeli konuşmacı olarak katılmışlardır.

7 Mayıs 2014 tarihinde Tayvanlı seçkin bir heyet 7 Mayıs 2014 tarihinde AVİM’i ziyaret etmiştir. Tayvan Devlet Başkanı'nın Baş Danışmanı Dr. Chi SU’nun başkanlık ettiği heyet Çin-Tayvan ilişkileri ve Asya-Pasifik bölgesindeki gelişmeler hakkında bilgi vermiştir.

26 Nisan 2014 tarihinde İstanbul’da, Regional Studies Center (RSC) Kurucu Başkanı Richard Giragosian’ın ve AVİM Danışmanı E. Büyükelçi Ömer Engin Lütem’in konuşmacı olarak katıldığı “Turkish-Armenian Dialogue” başlıklı bir toplantı gerçekleştirilmiştir.

Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) 31 Mart 2014 tarihinde “Güneydoğu Avrupa, Balkanlar ve Bölgenin Geleceğine Yönelik Beklentiler” (South East Europe, the Balkans, and Prospects for the Region) konulu bir beyin fırtınası toplantısı düzenlemiştir. Panelde Ankara’da görev yapan Bosna-Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Makedonya, Sırbistan ve Slovenya Büyükelçileri, Dışişleri Bakanlığı Balkanlar ve Orta Avrupa Dairesi Genel Müdürü Büyükelçi Babür Hızlan, ve TİKA Uzmanı Hakan Seçilmiş yer almıştır.

Bahçeşehir Üniversitesi Uluslararası Liderlik Araştırma ve Uygulama Merkezi (ULMER), Azerbaycan Stratejik Araştırmalar Merkezi ve Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) işbirliğiyle, 24 Mart 2014 tarihinde “Caucasus and Azerbaijan” (Kafkasya ve Azerbaycan) başlıklı bir toplantı düzenlemiştir. AVİM başkanı E. Büyükelçi Alev Kılıç’ın moderatörlüğünü yaptığı toplantıda Thomas Goltz ve E. Büyükelçi Candan Azer sunumlar yapmıştır.

AVİM, 25 Şubat 2014 tarihinde “Avrasya Perspektifleri: Kazakistan Ve Türkiye’den Bakış” başlıklı bir beyin fırtınası toplantısı düzenlemiştir. Toplantıya, Kazakistan'ın Ankara Büyükelçisi Canseyit Tüymebayev, T.C. Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Büyükelçi Ali Kemal Aydın ve Asya'da İşbirliği ve Güven Arttırıcı Önlemler Konferansı (CICA) İcra Direktörü E. Büyükelçi Çınar Aldemir konuşmacı olarak katılmıştır.

Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM), 14 Kasım 2013 tarihinde “G-20 Küresel Ekonomik Forum, 2014 Avusturalya dönem başkanlığı 2015 yılında Türkiye tarafından üstlenilecektir” konulu bir beyin fırtınası toplantısı düzenlemiştir. Toplantıda Hazine Müsteşarı İbrahim Çanakçı, Avusturalya’nın Ankara Büyükelçisi Ian Biggs ve Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, Türkiye Sherpa’sı Büyükelçi Mehmet Gücük sunumlar yapmıştır. Toplantıda yapılan konuşmaların derlendiği bu konferans kitabına Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov da yazdığı bir makaleyle katkıda bulunmuştur.