Trans Anadolu Doğalgaz Boru hattı (TANAP), 12 Haziran 2018’de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Sırbistan Devlet Başkanı Aleksandar Vucic, Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko ve KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın katılımları ile Eskişehir[1] gerçekleşen bir törende açılmıştır. [2]  TANAP, Azaerbaycan’ın Şah Deniz-II bölgesini Trans-Adriyatik Boru hattı ile Avrupa’ya bağlayacak olan Güney Gaz Koridoru (GGK) projesinin üç ayağından birini oluşturmaktadır. Bu nedenle TANAP’ın açılması bölgesel enerji entegrasyonu projelerine başka bir katkı sağlamaktadır. Ayrıca, Türkiye ile Azerbaycan, Gürcistan’la birlikte Doğu-Batı bağlantısını sağlama vizyonlarını ve kararlılıklarını da bir kez daha doğrulamışlardır. Nitekim TANAP projesi daha geniş bir perspektiften bakıldığında OBOR orta koridorunun tamamlayıcısı olarak görülebilir. Güney Kafkasya’da bölgesel işbirliğinin hâlihazırda etkili ve verimli olduğunu göstermektedir.

TANAP, 29 Mayıs günü açılan aynı projenin Azerbaycan ayağı Güney Kafkasya Boru hattına (SCPX) bağlanmıştır. TANAP’ın da devreye girmesi ile birlikte ise geriye projenin son ayağı olan Trans Adriyatik Boru Hattının (TAP) tamamlanması kalmıştır. SCPX aracılığıyla, Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) ve Bakü- Tiflis- Erzurum (BTE) boru hatları TANAP’a bağlanmıştır. Projenin diğer ortakları olan SOCAR, BOTAŞ ve BP arasında Türkiye’nin payı %19dur.[3] TANAP ‘ın tamamlanmasıyla birlikte, GGK projesinin tamamlanması için tek adım olarak geriye TAP kalmıştır. TAP faliyete geçtiğinde, GGK projesi çerçevesinde Şah Denizinden  sağlanacak gazın 2020 yılında da Avrupa’ya ulaşması beklenmektedir.

Bu proje kapsamında ilk olarak TANAP’tan geçecek doğalgazın 6 milyar metreküpünün Türkiye’nin iç ihtiyaçları için kullanılması planlanmaktadır. Bu miktar Türkiye’nin doğalgaz ihtiyacının %12’si civarındadır. TAP tamamlandıktan sonra ise 10 milyar metreküp doğalgazın Avrupa’ya satışının gerçekleşebileceği öngörülmektedir.[4] Böylece Türkiye’nin doğalgaz ithalatında Rus gazına olan bağımlılığı da azalacaktır. TAP tamamlandıktan sonra GGK aracılığı ile Avrupa’ya ulaşacak olan doğalgaz aşamalı olarak artırılması planlanmaktadır. 2023 yılında 23 milyar metreküp, 2026 yılında ise 31 milyar metreküp doğalgaz akışının gerçekleşmesi hedeflenmektedir.[5]

Hatırlanacağı üzere, 2004 yılında ortaya çıkan NABUCCO projesinin beklenen oranda siyasi ve finansal destek görmemişti. GGK projesi ise Azerbaycan ve Türkiye tarafından daha pragmatik ve reel değerler üzerine ortaya atılmıştı. Şahdeniz doğalgazının Avrupa’ya ulaştırılması konusunda daha güvenilir bir alternatif olarak tasarlanmıştı. Özellikle, Ukrayna krizi ve Kırım’ın ilhakından sonra güvenilir enerji yollarına duyulan ihtiyacın artması TANAP’a verilen uluslararası desteği de artırmıştı. Bu şartlar altında proje için ilk adım 24 Aralık 2011 tarihinde Türkiye ile Azerbaycan arasında imzalanan mutabakat zaptı ile olmuştu. 26 Haziran 2012’de ise İstanbul'da imzalanan hükümetler arası anlaşma ile TANAP hayata geçirilmişti. 11,5 milyar dolara mal olması beklenen proje, toplamda 8 milyar dolara mal oldu.[6]