Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Devlet Başkanları Konseyi’nin 23. zirvesi, 4 Temmuz 2023 video konferans formatında gerçekleşmiştir. Hindistan Başbakanı Narendra Modi başkanlığında düzenlenen zirveye, ŞİÖ üye ülkeleri Çin, İran, Kazakistan, Kırgızistan, Pakistan, Tacikistan ve Özbekistan’ın devlet başkanlarının yanı sıra, ŞİÖ’nin gözlemci üye devletlerinden Belarus ve Moğolistan’ın devlet başkanları katılmıştır. Zirveye davet edilen Türkmenistan Devlet Başkanı ile Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri de toplantıda yer almıştır.
2022 yılında Semerkant’ta düzenlenen zirvede İran’ın ŞİÖ’ye üyeliği için gerekli işlemler tamamlanmıştı.[1] Bu zirvede İran örgüte asli üye olmuştur. Böylece 2001 yılında 6 üye ile kurulan örgütün üye sayısı dokuza çıkmıştır. Afganistan, Moğolistan, Belarus örgütün gözlemci üyeleridir. Türkiye’nin diyalog ortağı statüsünde bulunduğu örgütün diğer diyalog ortakları Azerbaycan, Sri Lanka, Ermenistan, Kamboçya, Nepal, Suudi Arabistan, Mısır ve Katar’dır. Belarus'un ŞİÖ'ye tam üyeliğinin gelecek yıl gerçekleşmesi bekleniyor. Belarus'un ŞİÖ'ye üyeliği için Yükümlülük Zaptı, bu zirvede imzalanmıştır.
Zirvenin çevrimiçi formatında gerçekleştirilmesi, Putin'in Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından tutuklama kararı verilmesi nedeniyle yurtdışına çıkamaması konusunu akıllara getirmiştir. Ancak, UCM Roma Statüsüne taraf olmadığı için Hindistan’ın Putin'i tutuklama yükümlülüğü yoktur.
Zirve esnasında Putin, temel olarak Rusya'nın güçlü olduğunu ve liderlik rolünü üstlendiğini konuşmasında vurgulamıştır. Konuşmasıyla, Prigojin olayından sonra her şeye hakim bir izlenim vermek amacıyla dünya kamuoyuna hitap ettiği ve özellikle masadaki diğer katılımcılara güven vermek istediği görülmüştür.
Xi Jinping konuşmasında “Doğu Türkistan unsurları” gibi, “3 kötülüğü” (terörizm, ayrılıkçılık ve dini aşırılık) taşıyan tüm güçlere karşı işbirliği yapılmalıdır, demiştir. Ayrıca ekonomik küreselleşmeye karşı getirilen korumacılığa karşı çıkılması çağrısında bulunmuştur.[2]
Zirvede ağırlıklı olarak ekonomik meseleler öne çıkmıştır. Karşılıklı ödemelerde ulusal para birimlerinin kullanılması, ŞİÖ Ekonomik Kalkınma Stratejisinin 2030'a kadar uygulanması gerektiği vurgulanmıştır.[3] Kazakistan Devlet başkanı Tokayev, ŞİÖ bünyesinde bölgesel projelerin oluşturulması ve projelere finansal destek sağlanması için bir merkez oluşturulması önerisini sunmuştur.[4]
Hindistan Başbakanı Modi, Kuzey-Güney Ulaşım Koridoru’nun geliştirilmesi gerektiğini, bu yolun Orta Asya'daki denize kıyısı olmayan ülkelerin Hint Okyanusu'na erişmelerine katkı sağlayacağını belirmiştir.[5] ŞİÖ'ye üye ülkeler arasında ulaşım alanında işbirliğini teşvik etmek için Özel Çalışma Grubu kurulmuş, ulaşımın karbondan arındırılması, dijital dönüşümün ilerletilmesi ve yenilikçi teknolojiler konusunda İşbirliği Konsepti onaylanmıştır.
Yapılan ortak açıklamada, üye devletlerin “2022-2024 Terörizm, Aşırıcılık ve Ayrılıkçılıkla Mücadelede İşbirliği Programını” ve radikalleşmeye karşı ulusal programları uygulamaya devam edeceği belirtilmiş ve ŞİÖ Bölgesel Terörle Mücadele Yapısının (RATS) 2022-2024 İşbirliği Programının uygulanması da dahil olmak üzere radikalleşmeyle mücadeleye yönelik sistematik çabaları not edilmiştir.[6]
Zirvenin sonunda liderler Yeni Delhi Deklarasyonu’nu[7] imzalamışlardır. Bir sonraki zirve 2024’te Kazakistan’da gerçekleşecektir.
*Fotoğraf: Deccan Herald
[1] Gülperi Güngör, “Şangay İşbirliği Örgütü Semerkant Zirvesi”, AVİM, 22 Eylül 2022, https://avim.org.tr/tr/Analiz/SANGAY-ISBIRLIGI-ORGUTU-SEMERKANT-ZIRVESI
[2] “Xi Jinping Attends the 23rd Meeting of the Council of Heads of State of the Shanghai Cooperation Organization and Delivers Important Statement”, China-Embassy.org, April 4, 2023, http://tr.china-embassy.gov.cn/tur/zgyw/202307/t20230706_11109257.htm
[3] “SCO Heads of State Council meeting”, Kremlin.ru, April 4, 2023, http://www.en.kremlin.ru/events/president/transcripts/71578
[4] “President Tokayev: Not a single major economic project carried out for 20 years under SCO aegis”, AKIPRESS, April 5, 2023, https://akipress.com/news:718541:President_Tokayev__Not_a_single_major_economic_project_carried_out_for_20_years_under_SCO_aegis/
[5] “PM Modi's opening remarks at SCO Summit”,Nerendra Modi.in, July 4, 2023, https://www.narendramodi.in/prime-minister-narendra-modis-opening-remarks-at-sco-summit-571791
[6] “Statement of the Council of SCO Heads of State on Countering Radicalization leading to Terrorism, Separatism and Extremism”, Ministry of External Affairs Government of India, July 4, 2023, https://mea.gov.in/bilateral-documents.htm?dtl/36753/Statement_of_the_Council_of_SCO_Heads_of_State_on_Countering_Radicalization_leading_to_Terrorism_Separatism_and_Extremism
[7] “New Delhi Declaration of The Council of Heads of State of Shanghai Cooperation Organization”, SECTSCO, July 4, 2023, http://eng.sectsco.org/load/948725/
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
RUSYA’YA KARŞI UYGULANAN YAPTIRIMLARIN ÇİN’E ETKİSİ
Gülperi GÜNGÖR 30.05.2022 -
DERİNLEŞEN İŞBİRLİĞİ: TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI
Gülperi GÜNGÖR 18.11.2021 -
B5 +1 FORUMU VE “GENİŞLETİLMİŞ ORTA ASYA”
Gülperi GÜNGÖR 02.04.2024 -
TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI (TDT) 2023 OLAĞANÜSTÜ ZİRVESİ
Gülperi GÜNGÖR 17.03.2023 -
KUŞAK VE YOL FORUMU ÜÇÜNCÜ KEZ TOPLANDI
Gülperi GÜNGÖR 01.11.2023
-
BAŞKAN OBAMA’NIN 24 NİSAN MESAJI
Ömer Engin LÜTEM 24.04.2011 -
ERMENİSTAN’IN YENİ HÜKÜMETİ
Ömer Engin LÜTEM 25.06.2012 -
ERMENİ KIŞKIRTICILIĞI ULUSLARARASI HUKUK DUVARINA TOSLADI
Alev KILIÇ 03.04.2014 -
ABD DIŞİŞLERİ BAKANI TILLERSON’UN SENATÖR MENENDEZ’İN SORULARINA YANITLARI
Turgut Kerem TUNCEL 13.02.2017 -
AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİNDE ERMENİ İDDİALARI REDDEDİLDİ
Alev KILIÇ 17.12.2013
-
THE TRUTH WILL OUT -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2023 -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2022 -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2021 -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2020 -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2019 -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2018 -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
Ermeni Sorunu Temel Bilgi ve Belgeler (2. Baskı)
-
EU-TÜRKİYE COOPERATION IN CENTRAL ASIA AND SOUTH CAUCASUS: TOWARDS SUSTAINABLE ENGAGEMENT IN ENERGY AND CONNECTIVITY -
AVİM 2023 YILLIK RAPOR | ANNUAL REPORT -
ÇAĞDAŞ BATI AVRUPA AKADEMİ DÜNYASINDA IRKÇILIĞIN VE YABANCI DÜŞMANLIĞININ ARAŞTIRILMASININ ZORLUĞU: FRANSA ÖRNEĞİ
-
"TÜRKİYE’DE AYDINLARIN ERMENİ SORUNUNA YAKLAŞIMI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER" BAŞLIKLI KONFERANS