Tarih boyunca Katolik kilisesi Hristiyanlığın homojenliğini koruma ve mümkünse bunun öncülüğünü yapma çabası içinde olmuştur. Oysa Hristiyanlığın giderek farklı mezheplere bölünmesi sonucu günümüzde bu birleşme neredeyse uzak bir hayal gibidir. Papa ise bu hayalin peşinden gitmeye ve bu uğurda farklı milletlerden din adamlarıyla çeşitli görüşmeler yaparak dünya Hristiyanlarını bir çatı altında toplamaya çalışmaktadır. Günümüzde Hristiyan toplulukların çoğunlukta olduğu bölgelerde tüm dünyada olduğu gibi bir laikleşme eğilimine gidilmesi Papa’nın Katolik kilisesi üzerindeki etkisini zamanla azaltmaktadır. Etnik farklılıklara da bağlanabilecek bu hâkimiyetin zayıflaması durumu, Papa için endişe vericidir ve gayet tabii Papa Hristiyan toplumunun zayıflamasını engellemek maksadıyla etnik ve düşünsel farkları en aza indirebilmek için dünya genelindeki Hristiyan topluluklara politik olarak destek sağlama yoluna gitmeyi tercih etmiştir. Bu sebeple gerçekleştirilen görüşmelerden biri de geçtiğimiz günlerde Ermeni Apostolik Kilisesinin Eçmiadzin’den sonra gelen dini lideri (Antelias/Lübnan'da bulunan) Kilikya Katolikosu Aram I ile yapılmıştır.

Vatikan’da yapılan görüşmede Katolikos Aram I, Karabağ bölgesinden zorla göç ettirildiğini iddia ettiği Ermeni nüfusun bölgeye geri gönderilmesi ve Azerbaycan’da bulunan tutuklu Ermenilerin salıverilmesi hususunda destek beklediğini belirtirken Papa da daha önce belirtildiği gibi farklı milletlerden Hristiyanların ve kiliselerinin birbiriyle daha etkili bir iletişim içinde olması gerekliliğinden bahsetmiştir. Aram I, Papa’nın Karabağ meselesine olan yaklaşımından memnuniyet duyduğunu da ayrıca belirtmiştir. Aram I, benzer bir görüşmeyi Vatikan’ın Dışişlerinden Sorumlu Sekreteri Piskopos Paul Gallagher ile de gerçekleştirmiştir. Görüşmede üstünde durulan bir diğer konu da gerçekleşecek olan Üçüncü Vatikan Konsilinin Katolik olmayan kiliselerin de aktif katılımıyla gerçekleşmesi hususunda Papa’nın beklentileridir. Ayrıca semavi dinlerin ve jeopolitiğin Orta Doğu üzerindeki etkisine dair de tarafların fikir alışverişinde bulunduğunu söylemek gerekir.[1]

Din adamlarının gerçekleştirdiği bu görüşme ile tarafların beklentilerinin karşılıklı olarak konuşulduğunun ve tabiri caizse birbirlerinin çıkarlarını destekleyeceklerine dair resmi olmayan bir anlaşmaya varıldığının söylenmesi yanlış olmayacaktır. Batı dünyasından özellikle Karabağ ve genel itibariyle Azerbaycan konusunda istediği somut politik desteği göremeyen Ermenistan, aynı dine mensup olmalarından dolayı destek görmeyi beklediği Hristiyan dünyasından isteklerini açık bir dille Papa Francis’e anlatmıştır. Papa’nın bugüne kadar Karabağ konusunda göstermiş olduğu “hassasiyete” minnettar olduğunu[2] ve bu hassasiyetin devamını dilediğini de belirten Aram I’in ve Ermenilerin, son zamanlarda giderek artan siyasal yalnızlıklarını dini bağlantılarla bertaraf etmeye çalıştıkları aşikârdır.

Ermeni basınında yer alan bu görüşmenin, Ermeniler için Azerbaycan ile yaşanılan uyuşmazlıklarda ihtiyaç duyulan dış desteğin ve bağlantının güçlenmesine dair bir ışık olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca kiliselerin birbirleriyle ilişkilerinin iyileştirilmesine dair verilen vaatler Apostolik Kilisesinin, Papa’nın nihai hedefi için çalışmaya istekli olduğunu da göstermektedir. Sonuç itibariyle yapılan görüşme ile taraflar isteklerini ve ihtiyaçlarını belirtmiş, Papa Karabağ konusunda; Aram I ise Hristiyan toplumunun birliği hususunda birbirlerine destek olacaklarına dair karşılıklı bir anlayışa varmışlardır. Paşinyan’ın son zamanlardaki akılcı ve barışçıl reform eğilimlerinden rahatsızlık duyan ve radikal sayılabilecek kişilerden olan Aram I[3], Ermenistan içindeki muhalif tavrını da sağlamlaştırabilmek ve destek görebilmek için müttefik arayışına şüphesiz devam edecektir. Bu aşamada Vatikan’ın gücünden yararlanmak için çalışmalar içinde olduğunu söyleyebiliriz.