AVRUPA’DA GEÇTİĞİMİZ HAFTA (8 OCAK 2018 – 14 OCAK 2018)

Hazel ÇAĞAN ELBİR

Geçtiğimiz hafta Avrupa’da Türkiye’nin Fransa ve Almanya ile ilişkileri, AB’de göçmenlere ve sığınmacılara yönelik yeni düzenlemeler, Almanya’da süren koalisyon anlaşmaları, Avusturya’daki gelişmeler, AB’nin terörle mücadelesi, Kıbrıs Adası’ndaki gelişmeler, Brexit, Çek Cumhuriyeti Başkanlık seçimleri dikkat çekmektedir.

Türkiye – Fransa İlişkileri

Türkiye, uzun menzilli hava ve füze savunma sisteminin gelişimi ve üretimi için Fransız-İtalyan konsorsiyumu Eurosam ile işbirliği anlaşması imzaladı. Konsorsiyum, İtalya-Fransa-Türkiye’nin dâhil olduğu hava savunma sisteminin 2020’lerin ortalarında üretileceğini ve geliştirileceğini duyurdu. Sistem hayalet uçaklara, insansız hava araçlarına ve füzelere karşı savunma amaçlı kullanılacak.

Türkiye – Almanya İlişkileri

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Goslar’da Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel’le bir araya geldi. İki lider görüşme sonrasında ortak bir basın toplantısı düzenledi. Basın toplantısında ilk olarak söz alan Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel, Çavuşoğlu’nu memleketi Goslar'da ağırlamaktan büyük memnuniyet duyduğunu söyledi. Almanya ile Türkiye arasında tarihten gelen ortaklıklara dikkat çeken Gabriel, Almanya’da üç milyon Türkiye kökenlinin yaşadığını hatırlattı. 

Avrupa Birliği Gelişmeleri

• Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Jean Claude Juncker, Slovenya ve Hırvatistan'ı yaşadıkları sınır anlaşmazlığı konusunda uyardı. Slovenya, Yugoslavya'nın dağılmasıyla ortaya çıkan Piran Körfezi anlaşmazlığı sebebiyle bir süre Hırvatistan'ın üyeliğini engelleme yoluna gitmişti. Uluslararası Daimi Tahkim Mahkemesi, 29 Haziran'da, iki ülke arasında tartışmalara yol açan Piran Körfezi'nin büyük kısmını Slovenya'ya verdiğini açıklamıştı.
• Avrupa Birliği (AB) Konseyi, nükleer ve balistik füze deneyen Kuzey Kore'ye, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarıyla uyumlu ek yaptırım kararı alındığını açıkladı. Ayrıca, AB ülkelerinde çalışan Kuzey Kore vatandaşlarının ülkelerine gönderebilecekleri işçi dövizi 15 bin avrodan 5 bin avroya düşürülmüş, AB ülkelerinde bulunan Kuzey Kore vatandaşlarının çalışma izinlerinin yenilenmemesine de karar verilmişti.
• Avrupa Birliği Dışilişiler Yüksek temsilcisi Federica Mogherini Birleşmiş Milletler Suriye özel temsilcisi Stefan de Mistura ile Brüksel'de biraraya geldi. Görüşmede Mogherini bölgenin geleceği için Cenevre görüşmelerinin önemini hatırlattı, Mistura ise gelinen nokta itibarı ile Rusya ile işbirliğinin gerekliliğini altını çizdi. Mistura Rusya’nın ana aktörlerden biri haline geldiğini ve Moskova ile iletişimsizliğin hiç bir tarafa fayda sağlamayacağını belirtse de Esad’ın durumu konusunda aktörler arasındaki görüş ayrılıkları sürüyor. 
• Bu gelişmelerin yanı sıra, AB’de işsizlik oranlarında düşüş gözlemlendi. 28 üyeli AB’de ise işsizlik yüzde 7,4’ten yüzde 7,3’e geriledi. AB’de de işsizlik Ekim 2008’den bu yana görülen en düşük seviyeye indi.

Sığınmacılar

• Hristiyan Birlik partilerinin, antisemit nefret söyleminde bulunan göçmenleri gelecekte sınır dışı etmeyi mümkün kılacak bir plan üzerinde çalıştıkları bildirildi. Welt gazetesinde cumartesi günü yayınlanan habere göre, Hristiyan Demokrat Birlik/Hristiyan Sosyal Birlik (CDU/CSU) meclis grubunun hazırladığı metin taslağında "Almanya'da Yahudilerin yaşamını reddeden ya da İsrail'in var olma hakkını sorgulayanların bizim ülkemizde yeri olamaz" ifadesine yer verildi. CDU Meclis Grubu Başkan Yardımcısı Stephan Harbarth, Die Welt'e yaptığı açıklamada "Arap ve Afrika kökenli göçmenlerin antisemitizmine de kararlı bir biçimde karşı çıkmak zorundayız" dedi.
• Avrupa kıyılarına ulaşmaya çalışan mültecilere ait botlarının batması sonucu Libya açıklarında en az 25 kişi boğularak hayatını kaybetti. Geçtiğimiz sene Avrupa'ya yaklaşık 170 bin mülteci iltica etti. Bu rakamın yüzde 70'i İtalyan üzerinden kıtaya giriş yaptı. Üç bine yakın göçmense Akdeniz açıklarında hayatını kaybetti.
• Güney Avrupa Ülkeleri Zirvesi (Med 7) çarşamba günü İtalya'nın başkenti Roma'da toplandı. Bu yıl 4’üncüsü yapılan ve göçmen krizinin ele alındığı zirveye İtalya, Fransa, İspanya, Portekiz, Yunanistan, Malta ve Kıbrıs liderleri katıldı. Fransa Cumhurbaşkanı emmanuel Macron da, "Sanırım hepimiz, sınırlarımızın daha iyi korunması için dayanışma unsurlarını güçlendirmemiz gerektiği konusunda hem fikiriz. Ortak bir mülteci politikası yönetimine gitmeliyiz, Dublin anlaşmasının gereklerini hızla yerine getirmeliyiz ve böylece aynı anda sınırları daha iyi koruyup, hem de göçmen akınını daha iyi yönetmeliyiz" diye konuştu. Euronews muhabiri Eloisa Covelli ise "Bir dahaki zirve Mart ayından önce Kıbrıs’ta yapılacak. Bahar boyunca, Avrupalı yurttaşlar kendi önceliklerine göre oy vermeye çağırılabilirler" dedi.

Almanya

• Hükümet kurma arayışında olan Almanya'da Hristiyan Demokrat Parti (CDU) Hristiyan Sosyal Birlik Partisi ve Sosyal Demokrat Parti (SPD) arasında 5 gün sürecek koalisyon ön görüşmelerinin ilki 7 Ocak 2018’de gerçekleşti. Bu görüşmelerin de başarısızlıkla sonuçlanması durumunda CDU/CSU'nun azınlık hükümeti kurmayı denemesi ya da erken seçim yapılması gündeme gelecek. 
• Aylardır hükümetin kurulamadığı Almanya’da büyük koalisyon ön görüşmeleri Berlin’de başladı. Görüşmelerde Avrupa Birliği’nin geleceği masaya yatırıldı. Eski Avrupa Parlamentosu Başkanı ve Sosyal Demokrat Parti genel başkanı Martin Schulz Almanya’nın Avrupa Birliği’nde yeniden önemli bir rol oynamasının önemine vurgu yaptı.
• Almanya hükümeti, Irak, Suriye gibi "cihat" bölgelerine giden radikal İslamcıların çocuklarından 100'den fazlasının Almanya'ya geri döneceğinden yola çıkıyor. Federal İçişleri Bakanlığı, Yeşiller Partisi Milletvekili  Irene Mihaliç’in soru önergesine verdiği yanıtta geri dönmesi beklenen çocukların sayısına ilişkin somut bir rakam vermedi ancak "üç haneli düşük bir sayıdan" yola çıkıldığını "bunun büyük bir kısmının bebek ya da küçük çocuk" olduğunu bildirdi. Alman hükümetinin verilerine göre 2017 yılının Kasım ayına dek 960’dan fazla İslamcı, IŞİD ve diğer radikal İslamcı gruplara katılmak üzere Almanya'dan Suriye ve Irak'a gitti. Bunların yaklaşık üçte biri Almanya’ya geri döndü, yaklaşık 150’sinin ise savaş bölgelerinde öldüğüne dair izler var.
• Almanya Savunma Bakanı Ursula von der Leyen, Ürdün’deki Muvaffak Salti Hava Üssü'nde görev yapan Alman askerlerini ziyaret etti. Hristiyan Demokrat Partili (CDU) bakanın, Suriye ve Irak’ta IŞİD’e karşı yürütülen mücadelede gelinen nokta konusunda izlenim edinmek amacıyla bu ziyareti gerçekleştirdiği belirtildi. IŞİD’le mücadele eden uluslararası koalisyonda dört adet Alman Tornado keşif uçağı ve havada yakıt ikmali yapabilen Airbus A3120 MRTT model tanker uçağı bulunuyor.

Avusturya

Avusturya’da Halk Partisi ve aşırı sağcı parti FPÖ‘nün oluşturduğu koalisyon hükümeti Avrupa Birliği’nin göçmen politikalarına yön verecek. Aşırı sağcı parti sığınmacıların ülkeye yerleşmemesi için radikal karar alınmasını öneriyor. Bu durum göçmen politikasını reforme etmeye çalışan Avrupa Birliği’ni zora sokabilicek nitelikte. Geleneksel muhafazakar partiler de popülist söylemlerin etkisinde kalabilir. 

Terör

• Avusturya'da Arnavut kökenli bir genç bir dizi terör eylemi planladığı şüphesiyle gözaltına alındı. Hırsızlık hükmüyle girdiği cezaevinden bir süre önce çıkan Lorenz K. isimli 18 yaşındaki gence yönelik suçlamalar Avrupa'da cezaevlerindeki radikalleşme sorununu yeniden gündeme getirdi.
• Alman Bertelsmann Vakfı Avrupa çapında yaptığı karşılaştırmalı "eupinions" araştırmasının sonuçlarını kamuoyuna açıkladı. Ankete katılanlar Avrupa'nın ivedilikle çözmesi gereken sorunlarının başında terörizm ve göç konusunun geldiğini söylüyorlar. Araştırmaya katılan her dört Avrupalıdan biri (yüzde 25) terörizmle mücadelenin AB'nin birincil önceliği olması gerektiğini belirtiyor. Bertelsmann Vakfı'nın talebiyle düzenlenen Avrupa çapındaki karşılaştırmalı "eupinions" araştırmasında 10 bin 755 AB vatandaşına soru yöneltildi. Araştırmadan çıkan sonuçların genel anlamda AB ve onun beş büyük üyesi olan Almanya, Fransa, İtalya, Polonya ve İspanya'yı temsil ettiği vurgulanıyor.    

KKTC

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) pazar günü yapılan erken genel seçimin galibi Ulusal Birlik Partisi (UBP) olmasına rağmen hiçbir parti tek başına iktidara gelebilecek oy oranına ulaşamadı. İkili ya da üçlü koalisyon seçeneklerinin başarılı olamaması durumunda hükümetin kurulamayacağı ve seçim hükümetine gidilebileceği yönünde tartışmalar da gündemde yerini alıyor.

Brexit

İngiliz aşırı sağcı UKIP partisinin eski lideri olan Farage bir televizyon programında Avrupa Birliği sevdasından asla vazgeçemeyecek olanları gördükçe ikinci bir Brexit referandumu yapılması gerektiğini düşünecek noktaya geldiğini söyledi.

Çek Cumhuriyeti

Çekya'da halk, Cumhurbaşkanı seçiminin ilk turu için sandık başına gitti. Cumhurbaşkanı Milos Zeman, oyların yüzde 39'unu alarak ilk turdan galip çıktı. Seçimde Milos Zeman'ın en güçlü rakibi olarak gösterilen Jiri Drahos ise yüzde 26 oyla ikinci sırada yer aldı. Eski diplomat Pavel Fischer'ın oyları ise yüzde 10'da kaldı. Milos Zeman, yeniden Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturması için gereken yüzde 50 oy oranına ulaşamadığı için, adaylar ikinci turda yeniden karşı karşıya gelecek. Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turu 26 ve 27 Ocak'ta düzenlenecek.