İkinci Karabağ Savaşı’ndan sonra Ermenistan, Ermeni diasporası ve hala varlığını sürdürebilen terör örgütü ASALA’nın (İng. Armenian Secret Army for the Liberation of Armenia) açıklamaları dikkat çekmektedir.  Ancak açıklama yapanlara bir yenisi daha eklenmiştir. Karabağ’dan açıklamalar yapan sözde yönetiminin bir temsilcisi, bir terör örgütü gibi açıklamalar yapmaktadır[1]. Açıklamalardaki cüretkâr sözleri, ASALA’nın yaptığı açıklamalarla paralellik göstermektedir.

Bu yıl, her yıl olduğu gibi ASALA, kuruluşu yıldönümünde yine ırkçı ve saldırgan açıklamalarına devam etmiştir. ASALA açıklamasında, Ermenistan’a “akıl verirken”, yandaşı addettiği ARF’nin (İng. Armenian Revolutionary Federation) girişimlerini “takdir ettiğini” söylemiş, Ermenistan’ın mücadelelesinde her zaman yanında olduğunu ve Ermenistan’a her zaman destek olacağını beyan etmiştir[2].

ASALA’nın Batı desteği ile hareket ettiği artık bilinen bir gerçektir. ASALA onlarca Türk diplomatını katleden cani bir örgüttür. ASALA’ya ve militanlarına övgüler yağdırmak bu örgütle aynı eksende durulduğunu ortaya koymaktadır. Türkiye – Ermenistan normalleşme sürecinin önündeki engellerden biri, terör tanımının tam manasıyla yapılmamasıdır. Ermenistan, resmi Twitter hesabında ASALA’nın kurucularını ulusal kahraman olarak adlandırmakta, onları açık bir şekilde anmaktadır[3].

2020 yılında gerçekleşen ve Azerbaycan’ın kendi topraklarını yeniden kazanması ile sonuçlanan İkinci Karabağ Savaşı’ndan sonra gerek ASALA gerek Karabağ’daki sözde cumhuriyet benzer tınıda açıklamalar yapmaya devam etmektedir. Sözde cumhuriyetin sözde devlet bakanı, 25 Ocak 2023 tarihindeki bir mülakatta “Uluslararası toplumun Azerbaycan’a yaptıklarının bedelini ödetmek zorunda” olduğunu söylemiştir. Burada ısrarla reddedilen bir gerçek vardır, söz konusu topraklar Azerbaycan’a aittir. Azerbaycan’ın sözleri asılsız da değildir. Hatta, Prof. Dr. Allain Pellet tarafından hazırlanan, “Azerbaycan’ın İşgal Altındaki Topraklarında Yasadışı Faaliyetlerle İlgili Üçüncü Ülkelerin Yükümlülükleri Hakkında Hukuki Görüş”[4] başlıklı bir Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (BMGK) ve Güvenlik Konseyi belgesi yayınlanmıştır[5]. Raporda, üçüncü ülkeler ile gerçek ve tüzel kişilerin Ermenistan’ın yürüttüğü yasadışı faaliyetlerle doğrudan veya dolaylı ilişkilerinin ortaya çıkardığı hukuki sonuçlar, Ermenistan’ın söz konusu faaliyetleri karşında üçüncü tarafların yükümlülükleri ve uluslararası toplum tarafından alınabilecek önlemler incelenmiştir. Raporda detaylı bir şekilde uluslararası hukuka göre, Karabağ’ın Azerbaycan’dan “ayrılışının” halkların kendi kaderini tayin (self-determinasyon) hakkı temel alınarak haklı gösterilemeyeceğini anlatmaktadır. Bunun sebebi, a) Ermenistan’ın yasadışı güç kullanımı ve b) Azerbaycan’ın egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün ihlâlidir. Dolayısıyla rapor, Karabağ’daki durumun Ermenistan tarafından askeri işgâl olduğunu belirtmektedir[6].

Terör örgütü ASALA’nın ve benzer gayri resmî yapıların söylemlerinin kontrol altına alınması, Türkiye – Ermenistan normalleşme sürecinde atılması gereken önemli bir adımdır. Böyle bir duruma müsamaha gösterilmemesi, artık tamamen kapatılması gerekirken, benzer açıklamalarla terörün yeniden canlandırılmaya çalışılması ve Ermenistan tarafından anılması ne anlama gelmektedir? Türkiye ve Azerbaycan ticaretin, enerji anlaşmalarının yanı sıra diplomatik ilişkilerin yoğunlaşması ve hız kazanması gibi yapıcı söylemlere sıkı sıkıya bağlıyken, normalleşme sürecine zarar vermeye çalışan girişimler, bölgenin geleceği için istenmeyen sonuçlar doğurabilecektir.