16 Ocak 2016 tarihinde Çin’in başkenti Pekin’de yapılan Asya Altyapı Yatırım Bankası (AAYB) Guvernörler Kurulu’nun açılış toplantısında ilki gerçekleştiri, AAYB’nin resmen faaliyetlere başladığı açıklanmıştır. Tüm üye ülkelere arasında Türkiye Banka’nın 11’nci en büyük ortağı olmuştur.

Türkiye’nin de içlerinde bulunduğu 30 üye devletin katılımıyla gerçekleştirilen Guvernörler Kurulu açılış toplantısında AAYB tüzük ve yönetmelikleri de onaylanmış, ayrıca ilk AAYB Başkanı ve Yönetim Kurulu belirlenmiştir. Bu toplantının yanı sıra, Çin Halk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve Başbakan Li Keqiang’ın katılımıyla bir açılış töreni düzenlenmiştir. Bankanın günlük faaliyetlerinden sorumlu AAYB yönetim kurulu da ilk toplantısını 17 Ocak 2016 tarihinde gerçekleştirmiştir.[1]

Çin’in insiyatifiyle kurulan Asya Altyapı Yatırım Bankası, Asya’daki farklı altyapı projelerine finansal destek sağlamayı amaçlamaktadır. AAYB, enerji, ulaşım, lojistik, telekomünikasyon, lojistik, tarım, çevrenin korunması gibi farklı alanlarda kırsal ve kentsel altyapı geliştirilmesine odaklanmaktadır.[2] AIIB, Çin’in popüler İpek Yolu Projesi’nin önemli bir sponsoru olarak değerlendirilmektedir.

Bankanın, 37 bölgesel ve 20 bölge dışı olmak üzere, halihazırda 57 üyesi vardır. Bankanın toplam kayıtlı sermayesi 100 milyar dolardır. Çin’in Banka’da 29,8 milyar dolar kayıtlı sermayesi bulunmaktadır ve yüzde 26.06’lık payla Banka’nın en büyük oy gücüne sahiptir. Çin’i %7.5’lik payla Hindistan ve %5.92’lik payla Rusya takip etmektedir.

Türkiye, 2.6 milyar dolar kayıtlar sermayesiyle %2.52’lik oy gücüne sahiptir. Böylece, Banka’nın en büyük 11’nci, bölgesinde ise en büyük 7’nci hissedar konumundadır.[3] AAYB Yönetim Kurulu’nun 12 üyesinden biri olan Türkiye, Pakistan, Azerbaycan, Gürcistan, Brunei ve Kırgızistan ile oluşturduğu ülke grubunu Yönetim Kurulu’nda ‘Ülke Grubu Direktörü’ sıfatıyla temsil edecektir.[4]

AIIB, Türk şirketlerine Asya ülkelerinde önemli iş olanakları sağlamaktadır. Nitekim, Türkiye’nin AAYB’ye üyeliği hakkında bir açıklama yapan ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek Türkiye’nin Asya ülkeleriyle işbirliğini geliştirmek, özel sektörün büyük altyapı projelerinde Banka’nın sağladığı finansmandan faydalanmasını sağlamak ve bölgesel projelerde aktif rol alması için AAYB’ye üye olduğunu belirtmiştir. Mehmet Şimşek, ayrıca , Türkiye’deki büyük altyapı projelerinde AAYB’den finansman sağlanması olanağına sahip olduğunu, bunun yanı sıra Çin’in İpek Yolu İnisiyatifi gibi bölgesel birçok projede başta müteahhitlik olmak üzere Türk firmalarının aktif rol alabileceğini söylemiştir.[5]

Son dönemde, dünya güç dengesinin değiştiği ve Batı’dan Doğu’ya kaydığı görülmektedir. Çin’in öncülüğünde Asya-Pasifik bölgesi ekonomi, siyasi ve askeri bağlamda küresel bir cazibe merkezi haline gelmektedir. Doğu’nun büyüyen ekonomileri ülkeleri için farklı alanlarda işbirliği alternatifleri ve ortaklık fırsatları sağlamaktadır. Bunun sonucunda, Batı ve Doğu ülkeleri daha da bütünleşmektedir.

Avrupa ile Asya arasında bir köprü olan ve Batı ile Doğu arasında bir kavşak noktası olan Türkiye, Batı ile Doğu’nun entegrasyonu ile daha çok önem kazanan “Avrasya” kıtasının merkezinde yer almaktadır. Eşsiz jeopolitik konumun farkında olan Türkiye her zaman Batı ile Doğu bütünleşmesinin bir parçası ve aracı olmak istemiştir. Ayrıca, Türkiye, değişen dünya güç dengesine ayak uydurmaya çalışmıştır. Bu yüzden, Doğu’da işbirliği olanaklarına arayışına girerek Batı ile Doğu arasında esnek bir politika gütmeye çalışmaktadır. Tarihi İpek Yolu üzerindeki ülkelerle tarihsel ve kültürel bağları olan Türkiye, Batı ile olumlu ilişkiler sürdürmeyi isterken, ekonomik, kültürel, siyasi ve ticari alanda Asya ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmeye ve Pasifik’e erişmeye ilgi duymaktadır. Bu bağlamda, AAYB, daha geniş anlamda İpek Yolu Projesi Türkiye’ye Asya ve Pasifik’e ulaşmak için bir kapı niteliği taşımaktadır.