
Hatırlanacağı üzere geçtiğimiz günlerde Ermenistan ve ABD arasında da bir stratejik ortaklık anlaşması imzalanmıştı. Blinken’in ifadesine göre -savunma, enerji, politika gibi birçok alanı kapsayan- söz konusu anlaşma iki ülkenin ilişkileri için bir dönüm noktası niteliğindedir. [1]
Ermenistan ve ABD arasında imzalanan anlaşmadan kısa bir süre sonra ise Moskova’da, İran ile Rusya arasında politika, güvenlik, ticaret, ulaştırma ve enerji alanlarını kapsayan stratejik ortaklık anlaşması imzalanmıştır.[2] Anlaşma aynı zamanda ülkelerin topraklarının birbirlerine karşı herhangi bir askeri eylemde kullanılmasına izin vermeyeceklerine veya herhangi birinin diğerine saldırılmasına yardım etmeyeceklerine ve dışarıdan gelebilecek askeri tehditlere karşı iş birliği yapacaklarına dair de hususlar içermektedir.
Pezeşkiyan’ın ifadesi ile imzalanan ortaklık anlaşması “İran’ın hiçbir ülkenin aşırı taleplerine boyun eğmeyeceğini, her iki ülkenin de bölgede güvenliği koruyabileceğini ve ekonomiyi birlikte geliştirebileceğini gösterdiğinin” bir kanıtı niteliğindedir.[3] Putin ile perspektiflerini yavaş yavaş uyumlu hale getirdiklerini belirten Pezeşkiyan “yoldaşlık ve yakınlık duygusunu hissettiklerini” de belirtmiştir. [4] Pezeşkiyan’ın açıklamalarından görülebilmektedir ki yıllarca yaptırımlara maruz kalmış ve kendilerini Batı tarafından dışlanmış gören iki ülke birlikte hareket ederek Batı’nın ötekileştirme ve dışlama politikasını da sona erdirmeyi amaçlamaktadır.
İran ve Rusya arasındaki bu yakınlığın bir başka boyutu da,[5] Rus gazını İran’a taşımak amacıyla Azerbaycan topraklarından geçecek bir gaz boru hattının inşası için yapılması planlanan anlaşmada sona yaklaşılmış olmasıdır. Projenin yıllık ortalama 2 milyar metreküpe kadar teslimatla başlaması ve zamanla hacmini 55 milyara metreküpe büyütmesi beklenmektedir.
Bilindiği üzere İran’ın doğal gaz rezerv potansiyeli dünyada ikinci sırada yer almaktadır. Söz konusu anlaşma İran’ın bu potansiyelinin de kullanılmasının gündeme gelmesi itibariyle jeopolitik bir önem de taşımaktadır. İki ülke, Batı ile artan gerginlikler ve Trump yönetiminin uygulayabileceği yeni enerji yaptırımı risklerine karşı alternatif enerji yolları oluşturma çabasında görünmektedir.
Ayrıca bu projenin Azerbaycan üzerinden gerçekleşmesinin planlanması, proje dışında bırakılan Ermenistan’ın durumunun sorgulanmasına neden olmaktadır. Her ne kadar Ermenistan Dışişleri Bakanı Mirzoyan, İran-Rusya Stratejik Ortaklık Anlaşması’nın bölgenin tamamına fayda sağlayacağını belirtmiş olsa da[6] Azerbaycan üzerinden geçmesi planlanan Kuzey-Güney enerji nakil güzergâhı jeopolitik olarak Ermenistan’ın dezavantajlı duruma düşmesine neden olmaktadır. Ermenistan’ın Rusya ile bozulan ilişkileri ve Batı ile günden güne artan iletişimi göz önünde bulundurulduğunda söz konusu nakil güzergâhının Ermenistan’a karşı da bir uyarı olduğunu düşünmek yanlış olmayacaktır.
Sonuç olarak, Rusya ve İran uzun zamandır Batı tarafından yaptırımlara maruz bırakılmakta ve bu yolla kontrol altında tutulmaya çalışılmaktadır. O sebeple iki devletin stratejik ortaklığı ve Kuzey-Güney enerji nakil projesi bölge ülkeleri için uyarı niteliğinde olmakla beraber, Batı için ise bağımsızlık mesajı vermektedir.
[1] Selenay Erva Yalçın, “Ermenistan Batı’ya Biraz Daha Yaklaştı: ABD-Ermenistan Stratejik Ortaklık Komisyonu Antlaşması”, AVİM, 23 Ocak 2025, https://avim.org.tr/tr/Yorum/ERMENISTAN-BATI-YA-BIRAZ-DAHA-YAKLASTI-ABD-ERMENISTAN-STRATEJIK-ORTAKLIK-KOMISYONU-ANTLASMASI .
[2] “Russia and Iran Presidents Sign Partnership Treaty in Moscow” ,Ajazeera, 17 January 2025, https://www.aljazeera.com/news/2025/1/17/russia-and-iran-presidents-sign-partnership-treaty-in-moscow.
[3] "Iran-Russia Treaty on Strategic Partnership Indicates They Won’t Give in to Excessive Demands", President, 24 January 2025, https://president.ir/en/157093.
[4]“Iran-Russia Treaty on Strategic Partnership Indicates They Won’t Give in to Excessive Demands”, Goverment of the Islamic Republic of Iran, 25 January 2025, https://irangov.ir/detail/457036.
[5] “Gas Pipeline from Russia to Iran to Pass Through Azerbaijan”, Report News Agency, 17 January 2025, https://report.az/en/region/gas-pipeline-from-russia-to-iran-will-pass-through-azerbaijan/
[6] A. Mohammadzadegan Khoei, "Iran-Russia Partnership Treaty to Benefit Entire Region: Armenia", Islamıc Republic News Agency, 21 January 2025, https://en.irna.ir/news/85726471/Iran-Russia-partnership-treaty-to-benefit-entire-region-Armenia .
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
REJİM DEĞİŞİKLİĞİ SONRASI SURİYE’DE ERMENİLER VE NUBAR OZANYAN TUGAYI
Tuğçe TECİMER 30.12.2024 -
PAŞİNYAN’IN DEMOKRASİ VURGUSU
Tuğçe TECİMER 01.11.2023 -
AGOS’UN DEĞİŞEN YAYIN POLİTİKALARI
Tuğçe TECİMER 18.12.2024 -
AZERBAYCAN-ERMENİSTAN BARIŞ ANLAŞMASI ÖNÜNDEKİ ENGEL: ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ
Tuğçe TECİMER 10.09.2024 -
ERMENİSTAN-AZERBAYCAN SINIR TESPİTİNDE YENİ BİR DURAK: ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Tuğçe TECİMER 30.09.2024
-
FRANSIZ ERMENI LOBİSİ DESTEKÇİSİ YOLSUZLUKDAN HÜKÜM GİYDİ
Maxime GAUIN 22.10.2015 -
ALİYEV VE PAŞİNYAN’IN RÖPORTAJLARI IŞIĞINDA BARIŞ SÜRECİNDE SON DURUM
Selenay Erva YALÇIN 27.12.2024 -
HOLLANDA DIŞİŞLERİ BAKANI VEKİLİ SİGRİD KAAG HOLLANDA PARLAMENTOSUNA 1915 OLAYLARI KONUSUNDA DERS VERDİ
AVİM 26.02.2018 -
HRANT DİNK’İN KATLEDİLMESİNİN ONUNCU YILDÖNÜMÜ
AVİM 19.01.2017 -
FRANSA CUMHURBAŞKANI HOLLANDE’IN SİYASİ GAFLARI
Ali Murat TAŞKENT 21.02.2017
-
THE ARMENIAN QUESTION - BASIC KNOWLEDGE AND DOCUMENTATION -
THE TRUTH WILL OUT -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
ERMENİ SORUNU - TEMEL BİLGİ VE BELGELER (2. BASKI)
-
“ERMENİ DİASPORASININ 1915 OLAYLARI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ” BAŞLIKLI KONFERANS