Türkiye sınırına 16 km uzaklıkta bulunan, Metzamor Nükleer Santrali oluşturduğu ve oluşturabileceği tehlikeler sebebiyle gerek Türkiye gerek dünya basınında sıklıkla gündeme getirilmektedir. Bulunduğu konum itibariyle birçok ülkeyle temas edebilecek bir noktada bulunan santral tüm bölge ülkeleri için endişe oluşturmaktadır.
Uluslararası standartlara uygun olmayan nükleer santrallerin endişe oluşturması kaçınılmazdır. Bu tür endişelerin önüne geçmek ve sözkonusu yapıların nükleer güvenlik standartlarına uygun olduğuna emin olmak görevinin, dünya çapında güvenilir bir kurum olduğuna inanılan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA)’nın sorumluluğunda olduğunu düşünmek pek de yanlış olmaz. Bununla birlikte UAEA Başkanı Rafael Grossi, 5 Aralık 2023 tarihinde Metzamor Nükleer Santrali ile ilgili bir açıklama yaparak “Metzamor Nükleer Santrali’nin önümüzdeki yıllarda faaliyetine devam edecek kadar güvenli” olduğunu söylemiş ve Türkiye’nin Santral’in kapatılması konusundaki çağrılarının “dünya çapında komşularıyla belirli sorunlar yaşayan ülkelerin bu tür şikayetleri UAEA’ya bildirme eğiliminde olduklarını” belirterek bölgesel bir tehdit unsurunu politikleştirmiştir.[1] Böyle ciddi bir tehlike karşısında bu şekilde siyasi içerikli bir açıklama yapılması Metzamor Nükleer Santrali’nin oluşturabileceği tehlikeyi hatırlama ihtiyacı doğurmuştur.
Metzamor Nükleer Santrali Neden Tehlikeli?
Metzamor Nükleer Santrali’nin ilk reaktörü 1976 yılında Sovyetler Birliği Dönemi’nde inşa edilmiştir. 1988 Spitak Depremi’nde gördüğü hasar ve olası tehlikeler göz önünde bulundurularak rasyonel bir kararla bir süre için kullanıma kapatılmıştır. SSCB’nin dağılmasının ardından yaşanan ekonomik sıkıntılar Ermenistan’da ciddi bir enerji krizine neden olmuş ve enerji ihtiyacının karşılanabilmesi için 1993 yılında ikinci reaktörün tekrar kullanıma açılmasına karar verilerek onarım faaliyetlerinin ardından 1995 yılında elektrik şebekesine bağlanmıştır. [2]
Çernobil Nükleer Santrali’nden altı sene sonra inşa edilen Metzamor, dünyadaki en eski nükleer santrallerden biridir. Bakım çalışmaları ile ömrü uzatılmaya çalışılan sistemi, günümüzde artık ilkel kalmakta ve sadece Ermenistan için değil tüm bölge ülkeleri için tehdit oluşturmaktadır. Tehlikeli veya zararlı maddelerin yayılmasını önleyen bir koruma havzası bulunmayan Metzamor, sadece bu nedenle dahi bölgede yaşayan insanların sağlığı için başlı başına bir tehdit oluşturmaktadır. [3]
Santral’in soğutma suyu ihtiyacını karşılamak üzere Aras Nehri kullanılmaktadır. Aras Nehri’nin su seviyesinin düşmesi durumunda soğutma sistemi devre dışı kalabilir ve bu durum ciddi bir tehlikeye yol açabilir. Ayrıca yine reaktörün soğutulmasında kullanılan atık suyun Aras Nehri’ne dökülmesi, bir sızıntı olduğunda nehrin döküldüğü Hazar Denizi’ne kıyısı olan tüm ülkelerin ve ekosistemin radyoaktif atıklardan etkilenmesine neden olabilir.[4]
Yakın zamanda gerçekleşen 6 Şubat Depremi, depremlerin ne ölçüde yıkıcı olabileceğini bir kere daha hatırlamıştır. Metzamor’un, Ağrı Dağı fay hattında yer aldığı göz önünde bulundurulduğunda olası bir deprem bölgesel bir felakete yol açabilir.
Görüldüğü üzere Metzamor Nükleer santralinin yol açabileceği tehlikeler sadece Ermenistan için değil Türkiye, Azerbaycan, İran vb. bölge ülkeleri için doğrudan tehdit oluşturmaktadır. Santralin tehlikeleri konusunda Türkiye Cumhuriyeti, Ermenistan’ı defalarca uyarmış, ancak gerek ekonomik gerek politik sebeplerle bu uyarılar göz ardı edilmiştir.
Metzamor Nükleer Santrali’nin sebep olabileceği tehlike bütün politik kaygıların üstünde, bölgesel ve ekolojik bir tehdittir. Bu tehdidi birçok bölge ülkesi gibi Türkiye’de çok yakından hissetmektedir. O sebeple Grossi’nin bölge ülkelerine güven vermekten çok uzak, teknik olmayan açıklaması UAEA’dan beklenen sorumluluğu karşılamamaktadır. Beklentinin karşılanabilmesi santralin nükleer güvenlik standartlarına uygun olup olmadığının ciddiyetle denetlenmesini sağlayarak, güvenlik için gerekli adımların atılmasına bağlıdır.
*Fotoğraf: ArmenPress History - https://history.armenpress.am/photos/5168- հայկական-ատոմային-էլեկտրակայան.html
[1] “Armenia’s Metsamor Nuclear Power Plant Safe Enough to Continue Operating: IAEA Chief”, MassisPost, 5 December, 2023, https://massispost.com/2023/12/armenias-mertsamor-nuclear-power-plant-safe-enough-to-continue-operating-iaea-chief/.
[2]“Հայկական Ատոմային Էլեկտրակայան”, Armeniannpp, http://armeniannpp.am/hy/about-us/history.html (erişim tarihi :10 Aralık 2023)
[3] “En tehlikeli Nükleer Yanıbaşımızda”, NTV, 15 Mart, 2011, https://www.ntv.com.tr/turkiye/en-tehlikeli-nukleer-yanibasimizda,OzbQ16fkp0S1l4gW5hZ1HQ.
[4]Esme Özdaşlı, “Kafkasya’nın Çernobil’i Metsamor Nükleer Santrali”, KARAM, 2016, http://www.karamdergisi.com/Makaleler/1284530378_03.Esme%20%C3%96ZDA%C5%9ELI.pdf
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
AZERBAYCAN-ERMENİSTAN BARIŞ SÜRECİ VE LOBİLERİN ETKİLERİ
Tuğçe TECİMER 13.09.2024 -
ESTONYA DİŞİŞLERİ BAKANI’NIN SÖZDE SOYKIRIM İDDİALARI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALARI ÜZERİNE
Tuğçe TECİMER 03.01.2024 -
ERMENİSTAN-AZERBAYCAN SINIR TESPİTİNDE YENİ BİR DURAK: ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Tuğçe TECİMER 30.09.2024 -
AZERBAYCAN-ERMENİSTAN BARIŞ ANLAŞMASI ÖNÜNDEKİ ENGEL: ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ
Tuğçe TECİMER 10.09.2024 -
AZERBAYCAN ERMENİSTAN BARIŞININ ÖNÜNDEKİ ENGELLER
Tuğçe TECİMER 23.07.2024
-
ABD KONGRESİ ERMENİ İDDİALARININ SİYASİ VE DİNİ İSTİSMARINDA ISRAR EDİYOR
AVİM 19.12.2019 -
DAĞLIK KARABAĞ’DAKİ KABUL EDİLEMEZ STATÜKO VE LİTVANYA
Alev KILIÇ 01.03.2013 -
AGOS VE “ARARAT” VURGUSU
AVİM 11.10.2018 -
SOYKIRIM: NEYE GÖRE? KİME GÖRE?
Hazel ÇAĞAN ELBİR 17.05.2021 -
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA OSMANLI İMPARATORLUĞU VE 1915 OLAYLARI HAKKINDA TARAFLI BİR ANLATIM
AVİM 15.10.2024
-
THE TRUTH WILL OUT -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2023 -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2022 -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2021 -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2020 -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2019 -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2018 -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
Ermeni Sorunu Temel Bilgi ve Belgeler (2. Baskı)
-
EU-TÜRKİYE COOPERATION IN CENTRAL ASIA AND SOUTH CAUCASUS: TOWARDS SUSTAINABLE ENGAGEMENT IN ENERGY AND CONNECTIVITY -
AVİM 2023 YILLIK RAPOR | ANNUAL REPORT -
ÇAĞDAŞ BATI AVRUPA AKADEMİ DÜNYASINDA IRKÇILIĞIN VE YABANCI DÜŞMANLIĞININ ARAŞTIRILMASININ ZORLUĞU: FRANSA ÖRNEĞİ
-
"BİR ERMENİ OKULUNUN PANORAMASI: SANASARYAN KOLEJİ" BAŞLIKLI KONFERANS