İstiklale Açılan İlk Kapı: Bitlis

Mehmet Törehan Serdar

Bitlis: 263 sayfa

ISBN: 978-975-00241-3-9

Türkçe

Bitlis ile ilgili pek çok çalışması bulunan Mehmet Törehan Serdar, bu alandaki çalışmalarına 2017’de Bitlis Valiliği Kültür Yayınları ve Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı işbirliği ile yayımlanan “İstiklâle Açılan İlk Kapı: Bitlis (İşgali ve Kurtuluşu)”nu da eklenmiştir.

Bitlis’in tarihçesine ışık tutan kitap, 1915’ten itibaren Bitlis’in Ermeni ayaklanmalarına nasıl direndiğini ele almaktadır. Özellikle tehcir kararının neden alındığını, sevk ve iskân sırasındaki şartları ele alan kitap, sevk ve iskân kararı alınana kadar bölgedeki Rus ve Rus etkisindeki Ermeni saldırılarına maruz kalan bölge halkının yaşadığı mezalimi de belgelemektedir. Müslüman köylerinin basılarak buralarda yaşayan halkın katledildiğini anlatırken, tehcir kararının nedenlerinin de altını çizmiştir.

Ermeni işgalinden kurtulan ilk kent olarak da bilinen Bitlis’teki sevk ve iskân sırasında Ermenilere Osmanlı Devleti tarafından sağlanan koşullar da Osmanlı arşivlerinden kaynaklarla kaydedilmektedir.

Ermeni olaylarının hiçbir zaman tek taraflı olmadığının anlatıldığı kitapta, 1915’te yaşananların soykırım olmadığı, aksine mukatele yaşandığı belgelenmektedir. Ermeni işgali öncesi ve sonrası Ermenilerin Bitlis’te bölge halkına uyguladığı mezalimi ele alan kitap belgelerle tarihe ışık tutmaktadır. Kitap, Bitlis sınırları içinde gerçekleşen Ermeni mezalimini ortaya koyan bir belge niteliğindedir.

Mehmet Törehan Serdar’ın kitabı Ermeni işgalleri sırasında bir Anadolu ilinde yaşanan karşılıklı kayıpları belgelemekte, Ermenilerin tek taraflı söylemlerine sadece bir vilayetin sınırları içinde Türkiye’den verilen bir cevap özelliği de taşımaktadır.