Gürcistan 23 Şubat Salı gününe Birleşik Ulusal Hareket’in yeni seçilen genel başkanının, yani Nika Melia’nın tutuklanmasının haberi ile uyanmıştır. O gün muhalefet parti merkezine yüzlerce polisin katıldığı bir operasyon düzenlenmiş ve Gürcistan’ın ana muhalefet lideri göz yaşartıcı gaz müdahalesiyle tutuklanmıştır. Aynı gün öğleden sonra, parti destekçileri ve diğer muhalefet partilerinin liderleri dahil olmak üzere binlerce kişi Tiflis’in merkezinde toplanmış ve bunu takiben protestolar başlamıştır. Protesto gösterileri Gürcistan hükümeti binası önünde başlamış, ardından göstericiler Tiflis’in ana caddelerinden geçerek parlamento binasına ulaşmıştır. Göstericiler “Gürcistan Sovyetler Birliği’ne dönmeyecek” yazılı pankartlar açarken, muhalefet parti liderleri “Nika Melia’yı serbest bırakın ve erken seçim çağrısında bulunun” şeklinde bir çağrıda bulunmuşlardır.[1] Nika Melia’nın tutuklanmasına tepki olarak taşınan pankartlar, atılan sloganlar ve muhalefet liderlerinin talepleri, Ekim 2020’deki parlamento seçimlerinden sonra Gürcistan’daki gerilimin ortadan kalkmadığını gözler önüne sermiştir.

Nika Melia’nın tutuklanmasına sebep olan olaylar aslında 2019 yılına kadar uzanmaktadır. 20 Haziran 2019’da Sergei Gavrilov’un (Rus Devlet Duma üyesi) Gürcistan Parlamentosu’ndaki Parlamentolar Arası Ortodoks Meclisi toplantısına katılması yüz binlerce kişinin sokaklara dökülmesine sebep olmuştu. O gün diğer muhalefet parti üyeleriyle birlikte Nika Melia’nın bu gösterilere katılması, gösteriler esnasında şiddeti kışkırtmakla suçlanmasına yol açmıştır. Melia bu suçlamayla gözaltına alınmış ve sonrasında kefaletle serbest bırakılmıştır. Gürcistan’da Ekim 2020 parlamento seçimleri siyasi krizin büyüdüğü bir ortamda gerçekleştirilmiştir. 31 Ekim’de yapılan seçim sonuçlarına göre, Gürcü Rüyası partisi parlamentoda 150 koltuktan 90’ını kazanmıştır. Ancak sekiz muhalefet partisinin liderleri, Gürcü Rüyası partisini sandıkta hile yapmakla suçlamış ve meclis oturumlarına katılmayı reddetmiştir; o sıralarda, 45.000 kişi parlamento binasının önünde bir araya gelmiştir.[2] Ülkedeki son seçimlerle ilgili olarak Nika Melia kalabalığa “Saflarımız tereddüde düşmeyecek, Gürcistan’da özgür ve adil seçimler yapılıncaya kadar protestolarımız devam edecektir” şeklinde seslenmiştir.[3]

Parlamento seçimlerinin caddelerde protesto edildiği günlerdeki bir gösteri sırasında, Nika Melia takip cihazını (mahkemenin kendisine isnat ettiği başka bir eylem) ‘adaletsizliğin sembolü’ olarak çıkarıp atmıştır. Bunun üzerine, Tiflis Şehir Mahkemesi kefalet miktarını artırmış; ancak Melia kefaleti ödemeyi reddetmiştir ve Jamnews’e göre tutuklanmasının asıl sebebi de bu olmuştur.[4] Bununla birlikte, Gürcistan’daki muhaliflere göre Melia’nın tutuklanma kararı ne yasal ne de politik açıdan bağımsız bir karar olmuştur.

22 Şubat’ta Gürcistan Başbakanı Giorgi Gakharia, Nika Melia’nın kefaleti ödemediği iddiasıyla tutuklanma kararı üzerine istifasını duyurmuştur. Partisiyle aynı fikirde olmayan Gakharia’ya göre mahkemenin kararı ‘siyasi gerilime’ yol açabilecek bir karardır.[5] Bununla ilgili olarak Gakharia, “Ülke içindeki çatışma ve rekabetin Gürcistan’ın demokratik ve ekonomik gelişimini tehlikeye atacağına inanıyorum. Bu nedenle kutuplaşmayı azaltmak ve durumu hafifletmek umuduyla istifamı duyurdum” şeklinde 18 Şubat’ta bir tweet atmıştır.[6] Reuters’a göre İçişleri Bakanlığı, Gakharia’nın istifasının ardından Melia’nın tutuklanma kararının geçici olarak ertelendiğini duyurmuştur. Bu haberin üzerine Nika Melia’nın destekçileri kutlama için parti ofisi etrafında toplanmış ve Nika Melia “Tüm muhalefet partileri adına şunu beyan ederim: Bu hükümetin temsilcileriyle müzakere masasına oturalım ve yeni erken seçim için müzakerelere başlayalım” açıklamasında bulunmuştur.[7]

22 Şubat Pazartesi günü Iraklı Garibashvili parlamentoda yeni başbakan seçilmiş ve 89 milletvekilinin oyuyla yeni kurulan hükümet parlamentodan güvenoyu almıştır.[8] Garibashvili’nin parlamento tarafından yeni başbakan olarak seçilmesinin ertesi günü polis Birleşik Ulusal Hareket Partisi genel merkezine baskın düzenlemiş ve Nika Melia’yı tutuklamıştır.

Bilindiği üzere, 2020 yılında Belarus ve Kırgızistan’da yapılan son seçimlerden sonra halk seçimleri protesto etmek için sokaklara dökülmüştü. Şimdilerde, muhalif siyasetçi Alexey Navalyn’nin tutuklanmasının ardından Rusya’da protesto gösterileri düzenlenmeye devam edilmektedir. Son olarak Gürcistan’daki siyasi kriz, Rusya’da ve çevre ülkelerde gelişen olayların ve uluslararası toplumun bu olaylara tepkisinin gelecekteki yazılarımızda daha detaylı şekilde analiz edileceğini göstermektedir. Şimdilik Gürcistan’ın Batılı ortaklarının ülkede gelişen olaylara nasıl tepki vereceği ve tepkilere göre Gürcü Rüyası partisinin erken seçime karar verip vermeyeceği, cevap bekleyen iki önemli soru gibi görünmektedir.

* Çeviri: Büşra Kandemir, AVİM Stajyeri

** Fotoğraf: Daily Sabah

*** Bu Yorum yazısının aslı İngilizce olarak, Nika Melia’nın tutuklanmasından hemen sonraki günlerde kaleme alınmıştır.