Ermenistan, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’nün (NATO) Avrupa-Atlantik Ortaklık Konseyi (AAOK) çerçevesinde 1992 yılından beri bir NATO ortağıdır. Bu çerçevede ve NATO ile olan ilişkisi için hazırlanan Bireysel Ortaklık Eylem Planı’nın yönlendirmesiyle, Ermenistan’ın Brüksel’de NATO daimî temsilciliği, aynı zamanda millet meclisi, cumhurbaşkanı makamı vs. aracılığıyla NATO ile kurumsal bağları bulunmaktadır. Ancak bir yandan da Ermenistan Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ) üyesidir, ki bu örgüt Rusya’nın önderliğinde, Rusya’ya göre NATO’dan gelen askeri tehdide karşı bir önlem olarak kurulmuştur.
KGAÖ’nün diğer üyeleri de (Rusya dâhil) NATO’nun ortağı konumundadır. Ancak Ermenistan yürüttüğü dış politika bakımından diğer KGAÖ üyelerinden farklılık göstermektedir, zira bir tek Ermenistan bir yandan Batılı ülkelerle (askeri alanda dâhil) işbirliği yaparken, diğer yandan da askeri ve ekonomik alanda aşırı bir şekilde Rusya’nın nüfuzu altında bulunmaktadır. Ermenistan’ın ulaşım ve enerji altyapısı Rusya’nın hâkimiyetindedir, hava savunması esas olarak Rusya’nın kontrolündedir ve Türkiye ile olan sınırları Rus askerler tarafından korunmaktadır. Ermenistan aynı zamanda Rusya’nın en büyük askeri üslerinden bir tanesine ev sahipliği yapmaktadır. Yakın geçmişte de Ermenistan, Rusya’nın yüksek yok etme gücüne ve teknolojiye sahip İskender füze sistemini Rusya dışında elde eden tek ülke konumuna erişmiştir[1] (ancak Ermenistan’a verilen füze sistemi Rusya’nın füze sistemine göre daha düşük kapasitelidir[2]). Gelinen noktada Ermenistan artık Rusya’nın bir uydu devleti olma yolunda ilerlemektedir. Dahası, Ermenistan’ın NATO üyesi Türkiye ve NATO ortağı Azerbaycan’a karşı alenen düşmanca bir yaklaşımı vardır. Bununla bağlantılı olarak, Ermenistan, Azerbaycan’ın topraklarına karşı uyguladığı işgali sona erdirmeyi reddetmektedir, ki bu Güney Kafkasya’da istikrarsızlığın artmasına sebep olmaktadır.
Tüm bunlara rağmen NATO, Ermenistan ile olan ortaklığını gözden geçirmemeyi tercih etmektedir. NATO, Ermenistan’ın NATO ve KGAÖ ile eşzamanlı olarak yürüttüğü yakın işbirliğinin NATO’nun faydasına olduğunu ve Rusya ile olan işbirliğinin NATO’nun çıkarlarına zarar vermediğini iddia etmektedir.[3] Ancak Ermenistan NATO’yu, Rusya’ya olan aşırı bağımlığını kırmak için kullanılacak bir araç olarak görmektedir (bu çabasına rağmen Ermenistan Rusya’ya olan bağımlılığından kurtulamamaktadır). Tüm bunlardan yola çıkarak, Ermenistan’ın NATO ve kurumları ile var olan ilişkileri mercek altına alınmalıdır.
Yakın zamanda İstanbul’da gerçekleştirilen NATO Parlamenter Asamblesi 62’inci Yıllık Genel Kurulu sırasında Ermenistan’ın sergilediği tutum, Ermenistan’ın NATO’daki şüpheli rolünü ve NATO’yu kötüye kullanışını gözler önüne sermiştir. 62’inci Genel Kurul sırasında gerçekleştirilen toplantılarda, NATO Parlamenter Asamblesi’nin ciddiyetiyle dalga geçercesine, Ermenistan milletvekili Koryun Nahapetyan (Ermenistan Millet Meclisi’nin Savunma, Milli Güvenlik ve İçişleri Daimi Komisyon Başkanı ve Ermenistan’ın NATO Delegasyonu Başkanı) Türk yetkililere ve NATO Genel Sekreteri’ne yönelik bir takım yersiz sorular sormuş ve asılsız suçlamalarda bulunmuştur.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü ve Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar’a yönelttiği sorular ve yorumlarda Nahapetyan, Ermenilerin 1915 olaylarıyla ilgili soykırım söylemine yer vermiş ve Türkiye’nin DAEŞ’e (IŞİD) destek verdiğini iddia etmiştir.[4] Ermenistan’ın bir temsilcisi olarak Nahapetyan’ın beyanatları, NATO gibi bir uluslararası askeri ittifakın çalışma alanları açısından ilgisiz ve uygunsuzdur. Ayrıca hem DAEŞ’in Türkiye’de pek çok terör saldırısı gerçekleştirdiği ve sıklıkla Türkiye’yi tehdit ettiği, hem de Türkiye’nin ülke içerisinde, Irak’ta ve Suriye’de çok sayıda DAEŞ hedefine karşı operasyon ve askerî harekât yaptığı düşünülecek olursa; Türkiye’yi DAEŞ’e destek vermekle suçlamak akıl dışıdır.
Nahapetyan aynı zamanda NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’e de “Ermenistan’a Türkiye tarafından abluka uygulanması onun AB’ye girmesine engel teşkil ediyor mu?”[5] şeklinde yersiz bir soru sormuştur. Türkiye-Ermenistan sınırının kapalı olmasının (Ermenistan’a göre sınırın kapalı olması kendisine uygulanan bir ablukadır) ve Türkiye’nin Avrupa Birliği adaylığının NATO’yla hiçbir ilgisi yoktur. Stoltenberg, kapalı sınırın Türkiye ve Ermenistan arasında ikili bir mesele olduğunu ve kendisinin bu konuda yorum yapmasına gerek olmadığını belirterek soruyu diplomatik bir üslupla kale almamıştır. Genel Sekreterin Ermenistan milletvekiline verebileceği daha gerçekçi bir cevap, Ermenistan’ın Türkiye ile olan sınırının güvenliği konusunda hiçbir söz sahibi olmadığını hatırlatmak olurdu, zira daha önce belirtildiği gibi, Ermenistan’ın Türkiye ile olan sınırı tamamen Rus silahlı kuvvetleri tarafından korunmaktadır.
Ermenistan adına yapılan müdahalelerden anlaşılacağı üzere, toplantılar sırasında NATO üyeleri ve ortaklarının arasındaki dayanışma bilinçli bir şekilde zedelenmek istenmiştir. Ermenistan söz konusu NATO forumunu, NATO’nun gündemi ile hiçbir bağlantısı olmayan konularda propaganda yaymak için bir vesile olarak kullanmayı amaçlamıştır. NATO Parlamenter Asamblesi’nin amacı, NATO ile üyelerinin ve ortaklarının parlamentoları arasında bir köprü vazifesi görmek ve NATO’yu ilgilendiren güvenlik sorunları hakkında fikir alışverişinde bulunulmasını sağlamaktır. Yaşanan bu son vaka, Ermenistan’ın NATO’yu ve çeşitli forumlarını kötüye kullanmasına NATO’nun daha ne kadar seyirci kalacağı sorusunu tekrar gündeme getirmiştir.
* Fotoğraf: NATO.int
[1] Aslan Yavuz Şir, “Rüşvet Mi? Yeni Bir Sorun Mu? Ermenistan’ın Yeni İskender Füzeleri”, AVİM, http://avim.org.tr/tr/Yorum/RUSVET-MI-YENI-BIR-SORUN-MU-ERMENISTAN-IN-YENI-ISKENDER-FUZELERI
[2] Nikolai Litovkin, “Armenian president: We had to buy Iskander-M missiles from Russia”, United Press International, 18.11.2016, http://www.upi.com/Business_News/Security-Industry/2016/11/18/Armenian-president-We-had-to-buy-Iskander-M-missiles-from-Russia/3601479476766/
[3] “Cooperation with NATO not to turn Armenia into Russia’s opponent - Jamie Shea”, Tert.am, 17.11.2016, http://www.tert.am/en/news/2016/11/17/nato-official/2196015
[4] “Çavuşoğlu'ndan Ermeni milletvekiline sert tepki”, CNN Türk, 19.11.2016, http://www.cnnturk.com/turkiye/cavusoglundan-ermeni-milletvekiline-sert-tepki ; “Bakan Özlü'den Ermenistan'dan gelen delegeye tepki”, Hürriyet, 20.11.2016, http://www.hurriyet.com.tr/bakan-ozluden-ermenistandan-gelen-delegeye-tepki-40283287 ; “Hulusi Akar'dan çok sert cevap”, Hürriyet, 20.11.2016, http://www.hurriyet.com.tr/hulusi-akardan-cok-sert-sozler-40283187?_sgm_source=40283187
[5] Nana Martirosyan, “Opening of Armenian-Turkish border is an issue concerning exclusively the two countries, Jens Stoltenberg says”, Arminfo, 21.11.2016, http://www.arminfo.info/full_news.php?id=23045&lang=3
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
AVİM’DEN FARKLI BİR YAKLAŞIM İÇİN ÇAĞRI
AVİM 11.10.2016 -
SİYASİ İÇERİKLİ HAREKETLER TARİHİ GERÇEKLERİ ÖRTÜYOR
AVİM 04.12.2017 -
ULUÇ GÜRKAN İLE MALTA YARGILAMALARI ÜZERİNE SÖYLEŞİ
AVİM 17.05.2015 -
PARİS’TE SEÇİM YARIŞI VE ERMENİ LOBİCİLİK FAALİYETLERİ
AVİM 10.03.2020 -
ERMENİ APOSTOLİK KİLİSESİ VE TERÖRİZMİN TEŞVİKİ
AVİM 03.06.2024
-
ASALA TERÖRİSTİ MONTE MELKONIAN ADINA ASKERİ OKUL AÇILDI
Hazel ÇAĞAN ELBİR 27.11.2017 -
SASUNYAN’IN ŞARTLI TAHLİYESİNE KALİFORNİYA VALİSİ ONAY VERMEDİ
AVİM 01.06.2020 -
PATRİK SEÇİMİNDEKİ KUŞKULAR
AVİM 07.07.2017 -
SON UMUT: SAVAŞIN ADİL BİR ŞEKİLDE GÖSTERİLMESİ
Mehmet Oğuzhan TULUN 26.02.2015 -
BİR YUVARLAK MASA TOPLANTISI ÜZERİNE
Aslan Yavuz ŞİR 08.03.2015
-
THE TRUTH WILL OUT -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2023 -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2022 -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2021 -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2020 -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2019 -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2018 -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
Ermeni Sorunu Temel Bilgi ve Belgeler (2. Baskı)
-
EU-TÜRKİYE COOPERATION IN CENTRAL ASIA AND SOUTH CAUCASUS: TOWARDS SUSTAINABLE ENGAGEMENT IN ENERGY AND CONNECTIVITY -
AVİM 2023 YILLIK RAPOR | ANNUAL REPORT -
ÇAĞDAŞ BATI AVRUPA AKADEMİ DÜNYASINDA IRKÇILIĞIN VE YABANCI DÜŞMANLIĞININ ARAŞTIRILMASININ ZORLUĞU: FRANSA ÖRNEĞİ
-
"BİR ERMENİ OKULUNUN PANORAMASI: SANASARYAN KOLEJİ" BAŞLIKLI KONFERANS