44 Gün Savaşı’nın ve ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından başlayan Azerbaycan-Ermenistan barış anlaşması süreci henüz devam etmektedir. Kısa bir süre önce barış anlaşmasının maddeleri üzerinde mutabakat sağlandığı açıklanmıştır.[1] Bununla beraber Azerbaycanlı yetkililer imzanın atılması için şartların olgunlaşması gerektiğini de çok defa belirtmişlerdir.[2] Barış anlaşması seyrinde bu gelişmeler yaşanırken Azerbaycan-Ermenistan sınırında zaman zaman silah sesleri duyulduğu yönünde taraf devletlerin yetkili makamları tarafından açıklamalar yapılsa da bu durumun bir çatışma olmadığı görülmektedir.

Antalya Diplomasi Forumu’na katılan Ermenistan Dışişleri Bakanı Mirzoyan Türk gazetecilerle yaptığı bir röportajda, zaman zaman Azerbaycan liderlerinin söyleminde tırmanış belirtileri görüldüğünü ve bu belirtilerin sahada da bir tırmanışa dönüşme potansiyeli olduğunu düşündüğünü belirtmiştir.[3] Ne var ki Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, 16 Nisan Perşembe günü Ermenistan Parlamentosunda yaptığı konuşmasında Mirzoyan’ın ifadelerinin aksi bir söylem benimseyerek   “Anlaşma metni üzerinde anlaşmaya varıldı. Bu yüzden Ermenistan-Azerbaycan arasında bir tırmanış veya savaş yaşanmasını unutun" ifadelerini kullanmıştır.[4] Paşinyan’dan önce açıklamalarda bulunan Ermenistan Savunma Bakan Yardımcısı da “Azerbaycan sınırında nispeten istikrarlı bir durum olduğunu” açıklamıştır. Savunma Bakan Yardımcısı basına yaptığı açıklamada hâlihazırda sınırda Azerbaycan tarafının askeri bir hareketliliğinin bulunmadığını sadece zaman zaman hedefi belli olmayan silah sesleri duyulduğunu, bunların da çık sık olmadığını belirtmiştir[5]. Bu ifadeler Ermenistan Genelkurmay Başkanı General Asryan’ın 28 Ocak’ta Ermeni sınır birliklerini teftişten sonra yaptığı beyanın yeni bir teyidini oluşturmuştur.[6] 

Ermenistan devlet yetkililerinin açıklamaları yalnızca kendi içlerinde değil barış sürecinden yana olmadıkları bilinen bazı aktörlerle de çelişmektedir.  Fransa Avrupa ve Dışişleri Bakanı Jean-Noël Barrot, artan sınır gerginliğinden son derece endişeli olduğunu ve AB Gözlemci Heyeti’nin görevine devam etmesi gerektiğini ifade etmiştir.[7]

Ermenistan devlet yetkililerinin ve konu ile ilgisi siyasi çıkarlara dayalı dış, üçüncü taraf yetkililerin çelişkili açıklamaları, yapılması beklenen barış anlaşmasının gerçekleşmesi ve bölge istikrarı açısından olumsuz yansımalara neden olmaktadır. Azerbaycan’ın anlaşmanın imzalanması için görevinin sonlanmasını elzem gördüğü AB Gözlemci Heyeti’nin de sınırda yaşanan gelişmeler ışığında tarafsız ve etkili bir tutum sergilemediği kamuoyuna yansımaktadır. AB Gözlemci Heyetinin görevini gereken şekilde ifa etmiş olması durumunda çelişkili ifadelerin ortaya çıkması ve birbiri üstüne uyuşmayan açıklamaların yapılması mümkün olmayacaktır. Çelişkili açıklamalardan birinin aktörü olan Fransa Dışişleri Bakanı’nın, heyetin devamlılığına dair gösterdiği ısrar bu sebeple kuşku yaratmaktadır.

Fransa Dışişleri Bakanı’nın sınırda yaşanan gerginliklere dair yapmış olduğu açıklamaların bir diğer yüzü de taraflar arasındaki barış sürecine Fransa başta olmak üzere Avrupa Birliği’nin olumsuz bakış açısıdır. Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın ve Ermenistan Savunma Bakan Yardımcısı Arman Sarkisyan’ın ciddi herhangi bir çatışma ve savaş ihtimali olmadığına dair ısrarlı açıklamalarına rağmen taraf ülke dahi olmayan Fransa yetkilisinin açıklamaları bölgede barış ve istikrarın sağlanması açısından olumsuz izlenim uyandırmaktadır.

Sonuç olarak Azerbaycan ve Ermenistan arasında yapılması planlanan barış anlaşması sürecinde çelişkili beyanlarda bulunulmasının anlaşmanın imzalanmasını geciktireceğini düşünmek yanlış olmaz. Bölgede barış ve istikrara ulaşılması açısından somut hareketlere duyulan ihtiyaç bu aşamada her zamankinden daha fazla görülmektedir. O sebeple, Ermenistan devlet yetkilileri üçüncü devletlerin etkisi altında kalmadan, gerçekleşmesi mümkün olmayan vaatleri dikkate almadan barış anlaşmasının imzalanması için ikna edici ve gözle görülür adımlar atmalıdır.

*Görsel: Euractiv