Bu yazı ilk olarak AVİM tarafından 21 Şubat 2023’te yayınlanan İngilizce bir makalenin Türkçe çevirisidir.

6 Şubat’ta Türkiye’de meydana gelen depremin mağdurlarına ilişkin olarak Ermeni kökenli Amerikalı Orta Doğu Tarihi profesörü Elyse Semerdjian tarafından pervasızca yapılan ırkçı açıklamalara tanıklık etmek kaygı ve rahatsızlık vericidir.

Ermenistan’ın Azerbaycan topraklarını yasadışı ve şedit bir şekilde işgalinin ardından Türkiye ve Ermenistan arasındaki diplomatik ilişkiler dondurulmuştu. Geçtiğimiz aylar Ermeni ve Türk Hükümetlerinin iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirmek için attığı makul ve temkinli adımlara şahit oldu.

Bu normalleşme süreci kapsamında Ermenistan, takdir edilen bir iyi niyet göstergesi olarak deprem bölgesinde mağdur olan insanlar için bir kurtarma ekibi yönlendirmiş ve insani yardım yollamıştır. Bununla birlikte bu insani yardım yollama çabası, sayıları ne yazık ki Ermenistan içerisinde ve Ermeni Diasporasında önemli bir orana ulaşan aşırı milliyetçi gruplar tarafından çok sert eleştirilere maruz kalmıştır. Bu aşırı milliyetçi gruplar, deprem mağdurlarıyla sırf Türk kimliklerinden dolayı dalga geçen ve onları insanlık dışı varlıklarmış gibi sunmaya çalışan iğrenç ve nefret dolu ifadeler kullanmış ve Ermenistan’ın bu insanlara hiçbir zaman yardım yollamaması gerektiğini savunmuştur.  

Elyse Semerdjian ise bu gibi ırkçı ve nefret dolu söylemleri kınamak yerine yangına körükle gidip konu üzerine kendi ırkçı görüş ve ifadelerini paylaşmıştır. Semerdjian 11 Şubat’ta (yani depremden sadece 5 gün sonra, insanların hala enkaz altında yardım için haykırdığı bir süreçte) yazdığı bir Twitter paylaşımında (tweet) Ermenistan’ın yolladığı insanı yardımın sadece Türk olmayan unsurlara yollandığını ve deprem bölgesinin nüfusunun esasen Türk olmayan unsurlardan oluştuğunu iddia etmiştir. Ayrıca bu nüfusun da Türkler tarafından ezildiğini ve Türklere hasmane bir tutum içeresinde olduğunu ve bu sayede de Ermenilerin bu unsurlara Türklerle olan ebedi mücadelelerine katkıda bulunduğunu söyleyerek aşırı milliyetçi Ermenileri kendince sakinleştirmeye çalışmıştır.

Bölgenin demografik yapısı ve unsurlar arası dini ve etnik ilişkilere dair bir Orta Doğu Tarihi profesörü tarafından böylesi saçma varsayımlar temelinde yapılan maddi hataları ve aşırı basite indirgemeleri bir kenara bıraksak dahi, beşerî bilimler alanında çalışan bir akademisyenin böylesine büyük bir felaketin mağdurları arasında etnik kökenleri nedeniyle ayrımcılık yapılmasını savunması tiksindirici ve şoke edici bir eylemdir. Ancak Semerdjian’ın tweet’i 400’ü aşkın beğeni almıştır ve bu sayede de kendisi gibi ırkçı zihniyete sahip olanların ne kadar yaygın olduğunu ortaya çıkarmıştır.  

Başka bir unsura karşı benzeri bir ifadenin kullanılması şüphesiz geniş çaplı bir tepki ve kınama kampanyasına dönüşürdü ve söz konusu profesörün istihdam edildiği üniversitede işine son verilmesi ile sonuçlanırdı.  

Ne var ki Semerdjian’ın ırkçı ifadeleri geniş çaplı bir kınamaya tabi olmamıştır. Ayrıca meslektaşları ve işveren konumunda bulunan üniversite yönetimi de çarpıcı bir şekilde sessiz kalmışlardır. Benzeri durumlarda kınama, protesto ve boykot kampanyaları başlatan Amerikan öğrencileri de tamamen pasif kalmışlardır.  

Hem bu türden bariz ırkçı ifadelerin sahiplerine hem de bu ifadelerin hedef aldığı mağdurlara yönelik gösterilen bu duyarsızlığı ve umursamazlığı gözlemlemek utanç ve ıstırap vericidir.  

Semerdjian’a tepki Türkiye’den, esas olarak aralarında deprem mağdurlarının da bulunduğu halktan gelmiştir. Irkçı ifadelerine gösterilen tepki neticesinde Semerdjian özür dilemek ve ırkçı ifadelerini geri çekmek yerine Twitter hesabını askıya almaya ve ırkçı ifadelerine gösterilen haklı tepkilerden bu şekilde kaçmaya tercih etmiştir.  

Semerdjian’ın ırkçılığı sadece Türklere ve Müslümanlara karşı tutunduğu bağnaz tutumdan dolayı değil, aynı zamanda Türkiye-Ermenistan normalleşme sürecini de hem devlet hem de toplum düzeyinde sabote ettiği için kınanmalıdır. Semerdjian’ın ırkçılığı yüzünden Ermenistan’ın insani yardım çabası artık birçokları tarafından iyi niyet göstergesinden ziyade gizli emellere atfedilme riskine girmiştir.

Bu nedenle sağduyu sahibi her insan Semerdjian’ın ırkçı hareketleri ve söylemlerinden dolayı kınamalıdır. Bu tür ırkçı insanların nefreti öğretmelerine ve yaymalarına izin verilmemelidir. Bu tür davranışların cezasız kalması ırkçılığın mağdurları için ileride daha büyük hakaretlere ve trajedilere yol açacaktır.