8 Kasım 2022 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) Meclis ve Senato seçimleri gerçekleşmiştir. Cumhuriyetçi ve Demokrat adayların kıyasıya mücadele ettiği ara seçimlerde, Türkiye’yi de ilgilendiren bazı önemli gelişmeler yaşanmıştır. Geçtiğimiz haftalarda Los Angeles Belediye Başkanlığı için mücadele eden adayların Türk düşmanlığının derecesinin ölçülmesi gibi bağlam dışı gelişmeler yaşandığını kaleme almıştık[1]. Gerçekleşen ara seçimler, Başkan Joe Biden’ın yerini önümüzdeki iki sene boyunca güçlü bir şekilde mi tutacağı yoksa güven kaybı mı yaşayacağına dair fikir vermektedir. Görüldüğü üzere Demokratlar büyük bir hezimete uğramamışlardır. Kritik eyaletlerden biri olan Pensilvanya’yı, Demokrat Parti adayı John Fetterman kazanmıştır. Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Mehmet Öz %3 farkla Fetterman'ın gerisinde kalmıştır. Bu analizimizde uzun zamandır protestocuların eylemlerine maruz kalan, senatoda yer almasına karşı çıkılan ve mağlup olan cumhuriyetçi aday Dr. Mehmet Öz’ün kampanya sürecine dikkat çekeceğiz.

Amerikalı adaylar, ara seçim kampanyaları için uzun zamandır çalışmaktadır. Bu adaylardan en fazla çaba harcayanlardan biri kuşkusuz Cumhuriyetçi Partinin Pensilvanya Senatosu adayı, aynı zamanda eski Başkan Donald Trump’ın da desteklediği Dr. Mehmet Öz’dür. Dr. Öz, rakibi Demokrat aday John Fetterman ile mücadele vermiştir. Dr. Öz kampanyasında diğer adaylardan çok daha fazla çaba harcamak durumunda kalmıştır. Bu çaba yalnız Pensilvanya’nın ABD seçimlerinde kilit öneme sahip olmasından kaynaklanmıyor. Dr. Öz, Türk uyruğu nedeniyle de dikkat çeken bir isim olmuştur. Nitekim kampanya sürecinde seçim tarihi yaklaştıkça Türkiye ve Türk karşıtı protestoların yoğunluğu da artmıştır.

Ekim ayı ortalarında bu protestoların yoğunluğu artmaya başlamıştır. 14 Ekim 2022 tarihli bir haberde protestocular, senatör adayı Dr. Mehmet Öz’ü kastederek, onun Senato’ya seçilmesinin demokrasiye indirilecek bir darbe olacağını iddia etmişlerdir.[2] Dr. Öz’ün rakibi Pensilvanya Vali Yardımcısı John Fetterman da protestocularla dayanışma içinde hareket etmiştir. Esasen Fetterman bir Pensilvanyalı olarak, Dr. Öz’e göre daha fazla avantajlı bir konumda idi. Dr. Öz’ün henüz bu eyalete taşınmış olmasının da seçimi kaybetmesinde etkisi olduğu kuşkusuzdur.   

Ayrıca çifte vatandaşlığı (Amerikan ve Türk) olduğu için de seçimlerde yer almaması gerektiği hususu Amerikalı Ermeniler tarafından bolca işlenmiştir[3]. Dr. Öz, Mart 2022 tarihinde seçimleri kazandığı takdirde Türk vatandaşlığından çıkacağını açıklamıştı[4]. Dr. Öz şimdiye kadar Türk vatandaşlığına tabi olmasının sebebi olarak annesinin sağlık durumunu öne sürmüştür. Senato tarihçileri ise Senato’da hiç çifte vatandaşlığı olan birinin olup olmadığına dair bir bilgi bulamamış, sadece Teksas Senatörü Ted Cruz’un 2014 yılında Kanada vatandaşlığından ayrılmasına dair örnek bulunduğunu belirtmişti[5].

6 Kasım 2022 tarihinde ise eski Başkan Donald Trump, Dr. Öz için destek mitingi düzenlemiştir. Pensilvanya’nın Latrobe kasabasında düzenlenen mitingde Trump, Dr. Öz’ün ABD’de dengeleri değiştireceğini, Senato’da 50-50 olan koltuk dağılımını Cumhuriyetçilerin lehine döndüreceğini söylemiştir[6]. Kısa süre önce felç geçiren ve televizyonlardaki tartışma sırasında sorulara yanıt vermekte güçlük çektiği[7] görülen Fetterman için ise Başkan Biden ve eski Başkan Barack Obama oy istemiştir. Obama seçmenlere, ABD’nin elli yıl geriye gitmesini istemiyorlarsa oylarını Fetterman için kullanmaları çağrısında bulunmuştu. Dr. Öz’ün Pensilvanya’ya daha yeni taşınmasının yanı sıra, kararsız seçmenin Trump tepkisi ve Fetterman’ın geçirdiği felç, her iki adayı da seçmen gözünde soru işaretli bir noktaya taşımıştır. Soru işaretli durum son oylar sayılana kadar devam etmiştir. [8] Türkiye açısından bir başka önemli rekabet Ohio’da yaşanmıştır. ABD Kongresi Türk Dostluk Grubu Eş Başkanlarından Steve Chabot da Demokrat aday Greg Lansman karşısında seçimleri kaybetmiştir[9]. Chabot, 28 yıldır Temsilciler Meclisi’ndeydi[10].

Yapılan ara seçimlerde gerek Dr. Mehmet Öz'ün gerek ABD Kongresi Türk Dostluk Grubu Eş Başkanlarından Steve Chabot'un seçimi kazanmaları ABD Senatosu'nda Türkiye karşıtı girişimlerin göğüslenmesi ve bunlara karşılık verilmesi açısından hiç şüphesiz uygun bir imkân yaratmış olacaktı. Bu yönüyle ara seçimler Türkiye-ABD ilişkileri bağlamında önemli bir dönüm noktası olma niteliği taşıyabilecekti. Bu noktadan bakıldığında, ABD Kongresinde Türk görüşlerinin ifade edilemeyecek olması açısından ikili ilişkilerin tarihi bir fırsatı yitirdiği belirtilebilir.

*Fotoğraf: https://www.nbcphiladelphia.com/decision-2022/oz-fetterman-both-target-suburbs-in-key-pa-senate-race/3364118/