Bu yazı, ilk olarak AVİM tarafından 26 Haziran 2024’te yayınlanan İngilizce bir makalenin çevirisidir. Makalenin çevrilmesine AVİM Çevirmeni Ahmet Can Öktem katkıda bulunmuştur.
EUISS Hakkında
İnternet sayfasında yer alan açıklamalara göre, Avrupa Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü (EUISS), Avrupa Birliği’nin dış, güvenlik ve savunma konularını analiz etmekle sorumlu ajansıdır. Enstitü’nün temel görevi, Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası (CSDP) ve Birliğin diğer dış eylemleri de dâhil olmak üzere Ortak Dış ve Güvenlik Politikasının (CFSP) uygulanmasında AB'ye ve üye ülkelere destek olmaktır. Sayfada ayrıca Enstitü’nün Ocak 2022 tarihinde, 2001/554 sayılı Konsey Ortak Eylemi kapsamında AB'nin dış eylem alanında analiz, öngörü ve ağ oluşturma kapasitesini güçlendirmek amacıyla bağımsız bir ajans olarak kurulduğu belirtilmektedir. Enstitü ayrıca AB'nin stratejik düşüncesini geliştirmek amacıyla, AB kurumları ile - güvenlik aktörleri de dâhil olmak üzere - dış uzmanlar arasında bir arayüz görevi görmektedir. CFSP/CSDP’nin gelişimini destekleyen temel yapılar arasında yer almaktadır. EUISS’in merkezi Paris’tedir. 2012 yılında, Belçika'nın başkenti Brüksel'de, AB Konseyi ve Konsey Genel Sekreterliği'nin ana merkezi olan Justus Lipsius binasında bir İrtibat Bürosu (BLO) açmıştır. BLO, Enstitü'nün AB kurumlarının merkezindeki tesirini ve görünürlüğünü artırmaktadır. EUISS'de yaklaşık kırk kişi çalışmaktadır. Internet sayfasına göre Enstitü , yayınları veya etkinlikleri aracılığıyla politika yönelimli analizlere odaklanmaktadır. EUISS'in önde gelen yayını Chaillot İncelemeleri serisidir.[1]
Chaillot İncelemeleri geçmiş yayınlarında Türkiye’yi nasıl tasvir etmiştir?
2 Ekim 20218 tarihli ve 2018/28 nolu AVİM Analizimizde, “Balkanların Geleceği- 2025 için Üç Senaryo” başlıklı 3 Eylül 2018 tarihinde yayınlanan 147 sayılı EUISS Challiot İncelemesi hakkında bilgi verilmiştir.Bu bağlamda, Challiot İncelemesi’nde Türkiye’nin Balkanlar’da AB’ye muhalif bir ülke olarak takdim edilmesini eleştirerek, bu husustaki endişemizi belirtmiştik. Sözkonusu EUISS incelemesinde Türkiye Balkanlar’daki “yıkıcı dış aktörler”den biri olarak adlandırılmıştır. Analizimizde bunun “çok haksız” bir nitelendirme olduğunu belirtip, EUISS’in Türk kamuoyuna bir düzeltme yapmakla borçlu olduğunu ifade etmiştik.[2]
Bir başka örnek, EUISS tarafından Aralık 2021 tarihinde yayınlanan "Stratejik Pusula: AB Güvenliği ve Savunması için Yeni Yönler mi?" başlıklı Chaillot İncelemesi /171’dir. Bu incelemede Türkiye, Rusya ve Çin ile birlikte, Balkanlar’a dışarıdan müdahale eden bir ülke olarak nitelendirilmektedir. Bunun AB'nin çıkarlarına zarar verdiği iddia edilmektedir. Aynı belgede Türkiye, Rusya ve Çin, AB'nin güneyinde ve doğusunda AB ile stratejik rekabet içinde olan ülkeler olarak da tanımlanmaktadır. Chaillot İncelemesine ilişkin analizimizde bu nitelendirmelere ilişkin aşağıdaki değerlendirmeyi yapmıştık:
“Bu atıflardan da anlaşılacağı üzere, Avrupa Birliği Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü (EUISS), genel bir yaklaşımı olarak, 1963’ten beri AB’nin ortak ülkesi, 2005’ten beri AB üyeliğine aday ve 1952’den beri NATO üyesi olan Türkiye’yi hasım ülke olarak görmektedir. EUISS, böylesine sığ bir vizyonla AB için güvenlik ve savunma üzerine temel bir belge hazırlamanın nasıl mümkün olabileceğini ciddi olarak kendisine sormalıdır. Bize göre, Türkiye’ye karşı böylesine düşmanca bir tutumu akıl tutulması olarak değerlendirmek yanlış olmayacaktır.”[3]
Yeni Chaillot İncelemesi/ 182: "Türkiye'nin Dünyadaki Kartları: Bahisleri Yükseltmek"
EUISS geçtiğimiz ay Türkiye üzerine yeni bir Chaillot İncelemesi yayınlamıştır. Çalışmanın başlığı "Türkiye'nin Dünyadaki Kartları: Bahisleri Yükseltmek" başlığını taşımaktadır. Çalışmanın İdari Özetw bölümü aşağıdaki girişle başlamaktadır:
“Türkiye'nin dünyanın çeşitli bölgelerindeki etkisi genişlemiştir. Bu durum yalnızca ekonomik anlamda değil, aynı zamanda eğitim girişimleri veya Türk televizyon dizilerinin Afrika, Orta Doğu, Güney Kafkasya ve Batı Balkanlar'daki izleyiciler arasındaki ilgisinden görüldüğü gibi, ülkenin yumuşak gücünü başarılı bir şekilde yansıtmasında da açıkça görülmektedir. Yelpazenin sert güç ucunda ise, Türkiye'nin TB2 insansız hava araçlarının günümüz savaş alanlarındaki artan önemi yer almaktadır. Kültürel ihracatın ve teknolojik ilerlemelerin bu birleşimi, diplomatik cesaret, ekonomik genişleme ve güçlü askeri yetenekler konusunda açık hedeflere sahip bir ülkenin resmini çiziyor.”[4]
Yukarıdaki paragrafta da belirtildiği üzere, çalışma dört bölgeye odaklanmaktadır: Afrika, Orta Doğu, Güney Kafkasya ve sözde "Batı Balkanlar."[5] “Bölgesel işbirliği için bir rota çizmek"alt başlığını taşıyan İncelemenin sonuç bölümünü kaleme alan Dalia Ghanem şu öneride bulunmaktadır:
"AB ve Türkiye arasındaki ilişki, işbirliği ve gerilimin belirgin olduğu, karmaşık bir yapıya sahiptir. Her iki tarafın da Doğu Akdeniz'de kızışan dinamikleri durdurmaya yönelik çabaları devam etmektedir ve Haziran 2021 tarihli Avrupa Komisyonu Sonuçlarında da belirtildiği üzere devam etmelidir. Türkiye'nin Balkanlar, Güney Kafkasya, Afrika ve Orta Doğu'da artan etkisi, her iki tarafın da ortak zemine yeniden odaklanması ve stratejik bir ortaklık kurması için bir fırsat sunmaktadır. Daha kapsamlı jeopolitik değişimler de böyle bir ortaklığı AB için giderek daha önemli hale getirmektedir. Bu bölümde, AB'nin bu gelişen ortamda Türkiye'nin güçlü yönlerinden faydalanarak ve potansiyel uyuşmazlık alanlarını ele alarak yol alması için politika önerileri özetlenmektedir... Önceki dört bölümde de görüldüğü üzere Türkiye, bu bölgelerdeki ülkelerle köprüler kurmasını sağlayan önemli bir yumuşak güce sahiptir. AB, bölgesel istikrarı ve kültürel alışverişi desteklemek için bu yumuşak güçten yararlanmanın birçok yolunu keşfedebilir."[6]
Sonuç bölümünde her bir bölge için Türkiye ile somut işbirliği yapılabilecek alanlara ilişkin öneriler yer almaktadır.
Sonuç
Chaillot İncelemesi/182'de yer alan bölgelere göre AB’nin ve Türkiye'nin yapabileceği işbirliğine ilişkin önerilerin ayrıntıları şüphesiz önemlidir. Bu ayrıntılar önem taşımakla birlikte, kanaatimizce, 182 sayılı Chaillot İncelemesi'nin önemli yanı, EUISS sorumluluğunda hazırlanan bir belgede Türkiye'nin bu kez muhalif bir ülke olarak takdim edilmemiş olmasıdır. Bunu, AB'nin yaşadığı zihin tutulmasından kurtulmaya başlaması açısından olumlu bir gelişme olarak yorumlayabiliriz. Unutulmaması gereken nokta şudur: En kolay yaklaşım çatışmacı olmak, kalıplara bağlı kalmak ve deyim yerinde ise papağan gibi aynı söylemi tekrarlamaktır. Öte yandan, zor, ama toplumların, toplulukların ve ülkelerin yararına olan husus ise, çatışmayı bir kenara bırakmak, işbirliği yapmak ve yekdiğerini anlamaya çalışmaktır.
*Resim: Daily Sabah
[1] The European Union Institute for Security Studies (EUISS), "About Us," accessed June 6, 2024, https://www.iss.europa.eu/about-us
[2] Teoman Ertuğrul Tulun, "Chaillot Paper on Balkans Future: A Case of Ill-Informed Leading the Ill-Informed," AVİM Analysis no. 2018/28, October 2, 2018, https://doi.org/10.31219/osf.io/ecwhj. https://avim.org.tr/en/Analiz/CHAILLOT-PAPER-ON-BALKANS-FUTURE-A-CASE-OF-ILL-INFORMED-LEADING-THE-ILL-INFORMED.
[3] Teoman Ertuğrul Tulun, "EU Strategic Compass for Security and Defence Shows the Wrong Course at the Worst Possible Time," AVİM Analysis no. 2022/6.
[4] European Union Institute for Security Studies (EUISS), "Türkiye’s Cards in the World: Raising the Stakes," Chaillot Paper no. 182, edited by Dalia Ghanem, with contributions from Pinar Akpinar, Ondrej Ditrych, Rossella Marangio, and Bojana Zorić, May 2024, https://www.iss.europa.eu/sites/default/files/EUISSFiles/CP_182_0.pdf
[5] AVİM, "Batı Balkanlar" terimini siyasi amaçlı ayrılık yanlısı terminoloji olarak görmekte ve bölgeye ilişkin coğrafi ve tarihi "Balkanlar" tanımlamasının kullanılmasında ısrar etmektedir.
[6]Chaillot Paper no. 182 (2024), 45.
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
AVRUPA PARLAMENTOSU’NUN TÜRKİYE’YE YÖNELİK YAPICI OLMAYAN YAKLAŞIMI
Teoman Ertuğrul TULUN 28.03.2019 -
BALKANLARDA YENİDEN SİLAHLI ÇATIŞMA HAYALETİ DOLAŞIYOR
Teoman Ertuğrul TULUN 14.02.2017 -
NATO'NUN SİBER GÜVENLİK VE DENİZCİLİK STRATEJİSİNİN BÜTÜNLEŞTİRİLMESİ: MONTRÖ SÖZLEŞMESİ'NİN KORUNMASI
Teoman Ertuğrul TULUN 02.09.2024 -
POLONYA SOYKIRIM YASASI İLE İLGİLİ ÇİFTE STANDART
Teoman Ertuğrul TULUN 27.02.2018 -
KAROLENJ AB PROJESİNE İTALYAN TEPKİSİ
Teoman Ertuğrul TULUN 22.04.2019
-
BATI İLE RUSYA ARASINDA OLASI BİR SÜRTÜŞME ALANI OLARAK KARADENİZ: BÖLGENİN ANAHTARI TÜRKİYE’DE
Teoman Ertuğrul TULUN 13.03.2017 -
HUKUKİ AÇIDAN DAĞLIK KARABAĞ SORUNU: CHİRAGOV VE DİĞERLERİ V. ERMENİSTAN DAVASI
Turgut Kerem TUNCEL 26.06.2015 -
TAŞNAK ERMENİSTAN’IN 1920’DEKİ ÇÖKÜŞÜ VE NİKOL PAŞİNYAN’IN REJİMİNİN 2020’DEKİ BOZGUNU
Maxime GAUIN 13.11.2020 -
YENİ ÇALIŞMA ALMANYA’DA YABANCI DÜŞMANLIĞININ YÜKSELDİĞİNİ GÖSTERİYOR
Teoman Ertuğrul TULUN 10.12.2018 -
OSMANLI ERMENİ NÜFUSU HAKKINDA İSTATİSTİKİ BİLGİLER VE YABANCI KAYNAKLAR
AVİM 15.10.2021
-
THE TRUTH WILL OUT -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2023 -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2022 -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2021 -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2020 -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2019 -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2018 -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
Ermeni Sorunu Temel Bilgi ve Belgeler (2. Baskı)
-
EU-TÜRKİYE COOPERATION IN CENTRAL ASIA AND SOUTH CAUCASUS: TOWARDS SUSTAINABLE ENGAGEMENT IN ENERGY AND CONNECTIVITY -
AVİM 2023 YILLIK RAPOR | ANNUAL REPORT -
ÇAĞDAŞ BATI AVRUPA AKADEMİ DÜNYASINDA IRKÇILIĞIN VE YABANCI DÜŞMANLIĞININ ARAŞTIRILMASININ ZORLUĞU: FRANSA ÖRNEĞİ
-
"TÜRKİYE’DE AYDINLARIN ERMENİ SORUNUNA YAKLAŞIMI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER" BAŞLIKLI KONFERANS