Hatırlanacağı üzere Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, 31 Ocak’ta Fransa’daki Ermeni Teşkilatları Koordinasyon Konseyi’nin düzenlendiği bir etkinlikte, Ermeni soykırım iddialarının reddedilmesini veya “inkâr” edilmesini suç sayacak bir yasanın yürürlüğe konulmasının önemine vurgu yapmıştı.[1] Macron bu beyanatta bulunarak, cumhurbaşkanlığı seçim kampanyası sırasında Fransa’daki Ermeni diasporasına soykırım iddialarının desteklenmesi konusunda verdiği vaadi yerine getirmeye amaçladığını ifade etmişti.

Ancak Ermeni soykırım iddiaları hem Avrupa çapında (Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin [AİHM] Perinçek-İsviçre davası kararı sebebiyle) hem de Fransa’da (Anayasa Konseyi’nin “Eşitlik ve Yurttaşlık” kanunun bazı maddelerini iptal etmesi sebebiyle) hukuken ağır darbe almıştır.[2] Özetle hem AİHM hem de Fransız içtihadına göre, bir şahsın -bu şahıs Ermenilerin geçmişte yaşadıkları kayıpları ve acıları küçümsemediği veya sıradanlaştırmadığı sürece- soykırım iddialarının reddettiği veya “inkâr” ettiği için cezalandırılması hukuken mümkün değildir. Ayrıca soykırım iddialarını destekleyenlerin sıkça iddia ettiğinin aksine, Holokost ve 1915 olayları aynı nitelikte değillerdir. Dolayısıyla 1915 olaylarına yapılan soykırım yakıştırmasını reddedenlerin Holokost inkârcılarına benzetilmesi bir iftiradan ibarettir.

Ermeni soykırım iddiaları açıkça belirlenmiş, hukuki bir kavram olan “soykırım” terimini çarpıtmak üzerine kurulmuştur. Bu sebeple bu iddialar her zaman için hukuki bağlamda zayıf kalmıştır. Bu zayıflığı telafi etmek için, bu iddialar siyasi söylemler ve din unsur (Hristiyan dayanışması) üzerine kurularak ortaya konulmuştur. Bu hukuki zayıflığın bir sonucu olarak da, özellikle Fransa’da, Ermeni soykırım iddialarının reddedilmesinin cezalandırılmasının önüne somut bir hukuki engel konulmuştur. Hal böyleyken, Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un soykırım iddialarıyla ilgili olarak yeni bir yasa çıkarılmasını amaçladığını beyan etmesi kafalarda soru işaretleri yaratmaktadır. Macron, önünde somut hukuki bir engel olduğunu bile bile neden bu meseleyi devam ettirmeyi amaçlamaktadır?

Hatırlanmalıdır ki Cumhurbaşkanı Macron’u selefleri olan Nicolas Sarkozy (oy toplama kaygısı yüzünden) ve François Hollande (diaspora mensuplarına olan yakınlığı yüzünden) soykırım iddialarının reddini cezalandıracak bir yasanın çıkarılması için girişimlerde bulunmuşlardı.[3] Ancak hem Sarkozy hem de Hollande yargı kararları karşısında bu konuda yenilgiye uğramışlardır. Böylece bir yandan Fransa’daki Ermeni diasporası mensupları hayal kırıklığına uğramış, bir yandan da Fransız cumhurbaşkanlarının bu tür girişimleri sebebiyle Türkiye-Fransa ilişkileri gereksiz yere gerilmiştir. Dolayısıyla Sayın Macron, daha cumhurbaşkanlığı kariyerinin başlangıç aşamasında, önünde iki tane ciddi başarısızlık örneğine olmasına rağmen, seleflerinin yaptığı hatayı yapmaya doğru koşmaktadır. Bu hata sonucunda, aynı seleflerinin döneminde olduğu gibi, bir yandan Ermeni diasporası, bir yandan da Türkiye tarafından tepki gelecektir.

Cumhurbaşkanı Macron’un 31 Ocak’ta yaptığı beyanattan bu yana bu konuda kayda değer bir gelişme olmamıştır. Ancak Mart ayı yakında bitecek, Nisan ayı başlayacaktır. Her Nisan ayında olduğu bu Nisan ayında da Ermeni soykırım iddialarıyla ilgili propaganda çalışmalarının temposunda bir artış olacaktır. Umarız bu Nisan ayında Sayın Macron, seleflerinin yaptığı hatalardan gerekli dersi çıkarır, benzer hatalı girişimlerde bulunmaktan kaçınır ve Türkiye-Fransa ilişkilerinin bir kere daha gerilmesini engellemiş olur.

*Fotoğraf: Ludovic Marin - Agence France-Presse