Ömer Engin LÜTEM
25 Haziran 2014
Birinci Dünya Savaşı’ndan hemen sonra barış antlaşmalarını hazırlamak üzere Fransa’da Versailles’da büyük bir konferans toplanır. Bağımsızlığını kazanmak isteyen halkların temsilcileri bu konferansa katılarak taleplerini açıklayan konuşmalar yaparlar. Osmanlı Ermenilerini temsil eden Mısırlı Bogos Nubar Paşa konuşmasında, Kafkasya’daki küçük Ermeni devletine katılmak üzere, günümüz Türkiye’sinin yaklaşık yarısını ister ancak bu büyük topraklar, özellikle güneyde Fransa’nın da talebi olduğu için, Ermenilere verilmez. Yıllar sonra İngiltere Başbakanı Lloyd George anılarında bu talepleri, alaycı bir ifadeyle ”Bogos’un peri masalları” olarak nitelendirir[1].
Konferans Ermenilere verilecek toprakları saptamakta zorlukla karşılaşınca bu işi Sevr Antlaşmasına konan bir madde ile ABD Başkanına havale eder. Başkan Wilson’un Ermenistan’a verilmesini öngördüğü topraklar Bogos Nubar’ın istediklerinden 1/3 kadar küçüktür. Trabzon’un batısından başlayarak güneye doğru Van’ı da içine alan ve günümüz İran sınırına dayanan ve kuzeyde Batum’un hemen batısında sona eren bir daire içinde kalan toprakları içerdiği için yine de çok büyüktür; günümüz Ermenistan’ının dört misli kadardır. Sonuçta Ermenistan değil bu bölgeyi ele geçirmek, Türk kuvvetleri karşında hezimete uğrar ve Wilson’un kararından yaklaşık kırk gün sonra bağımsızlığını da kaybederek Sovyetler Birliğine dahil olur. Kısaca Wilson’un çizdiği sınırlar da bir “peri masalı” niteliğindedir.
Bilindiği gibi Osmanlı İmparatorluğu topraklarını çeşitli ülkeler arasında paylaştıran Sevr Antlaşması ilgili ülkeler parlamentoları tarafından onaylanmadığı için yürürlüğe girememiş ve yerini tamamen başka hükümler içeren Lozan Antlaşması almıştır. Büyük Ermenistan hayallerinin böylece sona ermiş olmasını kabul etmek istemeyen militan Ermeniler uzun süre, onaylanmamış olsa bile Sevr Antlaşmasının imzalayanların iradesini gösterdiği bu nedenle de mevcut olmaya devam ettiği gibi garip bir düşünceyi savunmaya çalışmışlardır. Ancak bunda başarılı olamayınca bir başka teori üreterek Sevr Antlaşması ile Amerikan Başkanına verilen sınırları saptama görevinin ayrı hukuksal süreçler olduğunu, onaylanmadığı için Sevr’in uygulanamamasına karşılık, Başkan Wilson’un görevini tamamlayarak sınırları saptadığını o nedenle Wilson’un kararının uygulanması gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Oysa, Sevr onaylanmadığı için ortadan kalkmış ve doğal olarak Amerikan başkanına doğu sınırlarını çizme yetkisini veren 89. maddesi de ortadan kalkmıştır. Ne var ki, militan ve aşırı milliyetçi Ermenilerin zihninde Wilson’un çizdiği sınırların Ermenistan’a ait toprakları gösterdiği ve Ermenistan’ın bu topraklar üzerinde hak iddia edebileceği gibi bir inanç mevcut olmaya devam etmiştir.
Ermenistan ve Diaspora Ermenileri 1915’in yüzüncü yılında soykırım iddialarının en geniş şekilde kabul edilmesi ve Türkiye’den olan çeşitli taleplerin ortaya atılması hazırlıkları içindedirler. Bu çerçevede Wilson tarafından çizilen sınırların yeniden gündeme gelmeye başladığı görülmektedir.
Yarın günümüzdeki bir diğer peri masalına, Taşnak Partisi’nin taleplerine, değineceğiz.
________________________________________
[1] David Lloyd George, The Truth About the Peace Treaties, London, 1938. s.1316
© 2009-2025 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
ABD SENATOSUNDA “SOYKIRIM” KARAR TASARISI (II)
Ömer Engin LÜTEM 13.04.2014 -
SOYKIRIM TASARISI VE PROTOKOLLER
Ömer Engin LÜTEM 09.02.2010 -
BOGOS’UN PERİ MASALLARI
Ömer Engin LÜTEM 24.06.2014 -
İKİ OY ALAN KARAR
Ömer Engin LÜTEM 14.12.2011 -
FRANSA VE ERMENİ SOYKIRIM İDDİALARI
Ömer Engin LÜTEM 24.01.2011
-
EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ (ECO) ONİKİNCİ ZİRVE TOPLANTISI
Alev KILIÇ 16.10.2012 -
TERÖRİZMDEN İŞGAL VE KATLİAMA: GILBERT LEVON MINASSIAN
Maxime GAUIN 11.03.2025 -
SERJ SARKİSYAN’IN AVRUPA HALK PARTİSİ’YLE TEMASLARI
Ali Murat TAŞKENT 25.10.2015 -
AVRUPA-MERKEZCİ ÜSTÜNCÜLÜK SAPLANTISI VE AVRASYA KAVRAMI
Teoman Ertuğrul TULUN-Mehmet Oğuzhan TULUN 27.09.2022 -
ULUSLARARASI KUZEY-GÜNEY ULAŞTIRMA KORİDORU VE BÖLGESEL ETKİLERİ
Gülperi GÜNGÖR 28.07.2023
-
THE ARMENIAN QUESTION - BASIC KNOWLEDGE AND DOCUMENTATION -
THE TRUTH WILL OUT -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
ERMENİ SORUNU - TEMEL BİLGİ VE BELGELER (2. BASKI)
-
“ZİYA GÖKALP VE TURAN DÜŞÜNCESİ” BAŞLIKLI KONFERANS