Üst düzey bir Avrupa Birliği (AB) diplomatı 11 Nisan’da yaptığı açıklamada Ermenistan ve Azerbaycan arasında bir barış anlaşmasına, sınırların belirlenmesine ve ulaşım bağlantılarının açılmasına yol açacak “gerçek, önemli müzakereler” görmek istediğini söylemiştir.
AB’nin Güney Kafkasya ve Gürcistan’daki krizden sorumlu özel temsilcisi Toivo Klaar RFE/RL’ye verdiği demeçte koşullar uygun olduğu takdirde Azerbaycan ve Ermenistan’ın barış sürecinde daha hızlı ilerleyebileceğini belirtmiş, AB’nin Ermenistan-Türkiye normalleşme sürecini desteklediğini ve iki ülkenin özel temsilcilerinin yakın gelecekte yeniden bir araya gelmesini umduğunu ifade etmiştir[1]. “Eğer siyasi irade ve kararlılık varsa olumlu bir sonuca varmak o kadar da uzun sürmemeli. Biz de Azerbaycan ve Ermenistan’la birlikte, bulunduğumuz noktadan olumlu bir sonuca ulaşmak için çalışmak istiyoruz.” demiştir. Klaar, Ermenistan Parlamentosu Başkan Yardımcısı ve Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi sürecinde Ermenistan’ın özel temsilcisi Ruben Rubinyan ve Türkiye’nin özel temsilcisi Serdar Kılıç ile yaptığı görüşmelerde, her iki tarafın da bu konuda ilerleme kaydedilmesi konusunda istekli olduğunu duyduğunu vurgulamıştır. AB’nin de bunu kesinlikle desteklediğini sözlerine ekleyen Klaar, bu nedenle bu sürecin yakın gelecekte gerçekten ilerlemesini ve Türkiye, Ermenistan ve bölge için sonuç vermesini umduğunu belirtmiştir.
Türk ve Ermeni özel temsilcileri, sonuncusu Temmuz 2022’de Viyana’da olmak üzere, Türkiye – Ermenistan ilişkilerinin normalleştirilmesi konusunda dört resmi görüşme gerçekleştirmiştir. Bu toplantıda taraflar, Türkiye – Ermenistan kara sınırının mümkün olan en kısa sürede üçüncü ülke vatandaşlarına açılması konusunda mutabık kalmışlardı. Ancak bu sınır bu süre zarfında sadece bir kez, Ermenistan hükümetinin geçen yıl Türkiye’de meydana gelen yıkıcı depremin kurbanlarına insani yardım gönderdiği kamyonlar için açılmıştır.
Klaar, Brüksel’in Türkiye-Ermenistan normalleşme sürecini desteklediğini ve normalleşme görüşmeleri için Erivan ve Ankara tarafından atanan özel temsilcilerin yakında bir araya gelmesini umduğunu da sözlerine eklemiştir.
Bu sözler, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın temennileri ile uyumluluk göstermektedir. Türkiye ile daha önceki Ermenistan yönetimine göre nispeten ılımlı bir yaklaşım içinde bulunan Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın bir süre önce aydınlığa kavuşmasını istediği, Fanatik Ermenilerin öne sürdüğü “1,5 milyon Ermeni”nin kimliklerinin açıklanmasını talep etmesi de bir diğer önemli gelişmedir. Başbakan Paşinyan ve taraftarlarının bu talebi, muhalifler arasında rahatsızlık yaratmıştır[2].
AB temsilcisi Toivo Klaar ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’ın açıklamaları birbiriyle paralellik göstermekle birlikte, Ermenistan’da muhalefeti temsil eden siyasi partiler, kilise ve diaspora Ermenileri bakımından rahatsız edici bir noktadadır. Başbakan Paşinyan’ın 24 Nisan’da yayınladığı mesaj muhalefetteki rahatsızlığı daha da körüklemiştir[3]. 24 Nisan’daki sözleri, “dengesiz ruh halini yansıtan kafa karıştırıcı kelimelerle dolu” olarak tanımlanmış, “soykırım” yerine 11 kez Meds Yeghern (Büyük Felaket) demesi bazı kesimlerde büyük bir hayal kırıklığı olarak karşılık bulmuştur.
30 Nisan 2024 tarihinde, The Armenian Weekly yazarı Harout Sassounian’ın Başbakan Paşinyan’a yönelik zehir zemberek sözleri ve Paşinyan’ın “köklü değişiklik önerileri” sonrasındaki “soykırım” iddiaları üzerine inşa edilmiş “Ermeni kimliği”nin yara alması kaygısı açık bir şekilde görülmektedir. Sassounian’ın kaygısı sadece Paşinyan’ın önerileri üzerine değildir, rahatsız olduğu nokta, Ermenistan’ın olur da “Türkiye ve Azerbaycan’la aynı noktada buluşur mu?” endişesidir. Bu bir niyet okuma değildir. Sassounian bu endişesini kendisi dile getirmiştir. Ermeni kimliğinin, “bölgesel sorunlar”, “düşmanlık” ve “soykırım” temeline oturtulmasının zedelenmesinden rahatsız olduğunu açık bir şekilde kaleme almıştır[4].
“Ermenistan Anayasası”, “Bağımsızlık bildirgesi”, “Ermenistan milli marşı”, “Ermenistan Devlet Arması”, “düşmanlık" ve “soykırım” anahtar kelimeleri üzerine ayrı ayrı detaylı analizler yapılabilir ve hatta yapılmalıdır. Çünkü söz konusu anahtar sözcükler, bölgesel istikrar ve barış çabaları için atılması gereken önemli adımlardır. Bu kadar açık bir şekilde ifade edilmemiş olsa da, AB Güney Kafkasya ve Gürcistan’daki krizden sorumlu özel temsilcisi Toivo Klaar da bölgesel gelişimin istenen ve beklenen bir gelişme olduğunu belirtmiştir. Yeri gelmişken söylemekte yarar vardır. Bölgesel işbirliği, barış ve istikrarın bazı bölge dışı aktörler bakımından rahatsızlık verici olduğu da görülmektedir.
[1] “Toivo Klaar hopes Armenia, Turkey special representatives on normalization of bilateral relations will meet soon,” News AM, news.am, 11 Nisan 2024, https://news.am/eng/news/817273.html.
[2] “Pashinyan ally calls to ‘verify’ number of Armenian genocide victims,” Civil Net, civil.net, 16 Nisan 2024, https://www.civilnet.am/en/news/772023/pashinyan-ally-calls-to-verify-number-of-armenian-genocide-victims/.
[3] “Prime Minister Nikol Pashinyan’s message on the occasion of the 109th anniversary of the Armenian Genocide”, The Prime Minister of the Republic of Armenia, https://www.primeminister.am/en/statements-and-messages/item/2024/04/24/Nikol-Pashinyan-April-24/.
[4] “Pashinyan Falsely Blames Armenian’s Problems on Trauma from the 1915 Genocide,” The Armenian Weekly, 30 Nisan 2024, https://armenianweekly.com/2024/04/30/pashinyan-falsely-blames-armenias-problems-on-trauma-from-the-1915-genocide/.
© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır
Henüz Yorum Yapılmamış.
-
KOLEKTİF GÜVENLİK ANLAŞMASI ÖRGÜTÜ’NİN YENİ GENEL SEKRETERİ VE RUSYA’NIN ERMENİSTAN ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Hazel ÇAĞAN ELBİR 28.04.2017 -
ŞEHİT DİPLOMATLARIMIZ: BOSTON FAHRİ BAŞKONSOLOSU ORHAN GÜNDÜZ (4 MAYIS 1982)
Hazel ÇAĞAN ELBİR 04.05.2023 -
ABD’NİN DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ ANLAYIŞI SORGULANIYOR
Hazel ÇAĞAN ELBİR 14.12.2023 -
ERMENİSTAN HÜKÜMETİ VE DİASPORA SAYILARLA OYNAMAYI SEVİYOR
Hazel ÇAĞAN ELBİR 21.09.2017 -
JOSEP BORRELL’İN ANKARA ZİYARETİ VE SONRASI
Hazel ÇAĞAN ELBİR 16.07.2020
-
MAKALE ÇAĞRISI: ERMENİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ
AVİM 16.06.2015 -
TÜRKİYE-YUNANİSTAN MÜBADELESİ ÜZERİNE
AVİM 25.02.2020 -
ŞEHİT DİPLOMATLAR
Oya EREN ÖZER 10.06.2012 -
10 OCAK 2021 CUMHURBAŞKANLIK SEÇİMLERİ İLE ANAYASAL REFERANDUM SONRASI KIRGIZİSTAN
Turgut Kerem TUNCEL 02.02.2021 -
SOSE “MAYRİG” VARTANİAN: RADİKAL ERMENİLER İÇİN BİR “KAHRAMAN SAVAŞÇI ANNE”
Ahmet Can ÖKTEM 17.02.2021
-
THE TRUTH WILL OUT -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2023 -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2022 -
RADİKAL ERMENİ UNSURLARCA GERÇEKLEŞTİRİLEN MEZALİMLER VE VANDALİZM -
PATRIOTISM PERVERTED -
MEN ARE LIKE THAT -
BAKÜ-TİFLİS-CEYHAN BORU HATTININ YAŞANAN TARİHİ -
INTERNATIONAL SCHOLARS ON THE EVENTS OF 1915 -
FAKE PHOTOS AND THE ARMENIAN PROPAGANDA -
ERMENİ PROPAGANDASI VE SAHTE RESİMLER -
Türk-Ermeni İlişkileri Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2021 -
A Letter From Japan - Strategically Mum: The Silence of the Armenians -
Japonya'dan Bir Mektup - Stratejik Suskunluk: Ermenilerin Sessizliği -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2020 -
Anastas Mikoyan: Confessions of an Armenian Bolshevik -
Sovyet Sonrası Ukrayna’da Devlet, Toplum ve Siyaset - Değişen Dinamikler, Dönüşen Kimlikler -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2019 -
Türk-Ermeni Uyuşmazlığı Üzerine Ömer Engin Lütem Konferansları 2018 -
Ermeni Sorunuyla İlgili İngiliz Belgeleri (1912-1923) - British Documents on Armenian Question (1912-1923) -
Turkish-Russian Academics: A Historical Study on the Caucasus -
Gürcistan'daki Müslüman Topluluklar: Azınlık Hakları, Kimlik, Siyaset -
Armenian Diaspora: Diaspora, State and the Imagination of the Republic of Armenia -
Ermeni Sorunu Temel Bilgi ve Belgeler (2. Baskı)
-
EU-TÜRKİYE COOPERATION IN CENTRAL ASIA AND SOUTH CAUCASUS: TOWARDS SUSTAINABLE ENGAGEMENT IN ENERGY AND CONNECTIVITY -
AVİM 2023 YILLIK RAPOR | ANNUAL REPORT -
ÇAĞDAŞ BATI AVRUPA AKADEMİ DÜNYASINDA IRKÇILIĞIN VE YABANCI DÜŞMANLIĞININ ARAŞTIRILMASININ ZORLUĞU: FRANSA ÖRNEĞİ
-
"DEVAM EDEN DEVLET-HALEF DEVLET TARTIŞMALARI VE ULUSLARARASI SORUMLULUĞA HALEFİYET TEORİLERİ IŞIĞINDA ERMENİ MESELESİ" BAŞLIKLI KONFERANS