Paylaş :

PDF İndir :

Rusya önderliğinde Avrasya coğrafyasında oluşturulmaya çalışılan örgütlerin ve birliklerin Batıdaki örgüt ve birliklerden ilham aldığını ve benzemeye çalıştığını gözlemek mümkündür. Ortak Güvenlik Anlaşması Örgütü de (CSTO) bunlardan biridir. NATO’nun Rusya önderliğindeki karşıtı görünümündedir. Mayıs 1992’de şekillenen, Ekim 1992’de Taşkent’te Belarus, Ermenistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Rusya tarafından imzalanan bir anlaşma ile bugünkü şekline kavuşan ortak savunma örgütünün son zirve toplantısı 19 Aralık’ta Moskova’da yapılmıştır.

Basına yansıyan haberlerden, zirvenin esas olarak liderler arasında sınırlı katılımlı bir düzende yapıldığı, ortak güvenlik konularının ise heyetler arasında ele alındığı anlaşılmaktadır. Liderler arasındaki görüşmelerde askeri konuların yanı sıra ekonomik konuların da ele alındığı ve bu kapsamda Rusya’nın önem verdiği Avrasya Birliği oluşumunun şekillendirilmeye çalışıldığı tahmine müsaittir. Zirvede her iki konuda da en ziyade zorlanan ülkenin Ermenistan olduğunu tahmin de mümkündür. Zira bilindiği gibi Ermenistan askeri bakımdan NATO ile ilişkilerini geliştirme adımları atarken, ekonomik ilişki modeli olarak da Avrupa Birliği açılımını başlatmıştır.

CSTO’nun Avrupalı tek üyesi halihazırda Belarus’tur. Ukrayna parlamentosu üyeliği reddetmiştir. Sırbistan’ın ise kararını ileriye bıraktığı ifade edilmektedir. Bu durumda örgüt esas olarak asya ağırlıklıdır. Kapının teorik olarak İran’a da açık olduğu anlaşılmaktadır. Böyle bir olasılığın gerçekleşmesinin örgüte beraberinde getireceği riskler ve yeni dengeler üzerinde düşünmeyi gerektirecek niteliktedir. Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın asyanın uyanan devi Çin’e sınırdaş olmanın tedirginliğini giderecek düzenlemeleri öngörmeleri doğaldır. 1996 yılında kurulan Şangay İşbirliği Örgütü’nde de (SCO) Rusya ile birlikte bu üç sınırdaş ülkenin yer alması, diplomaside yumurtaları aynı sepete koymamanın da örneğini oluşturmaktadır.

CSTO ile CSO’nun bu şekilde örtüşen üyelikleri CSTO bakımından Çin’i dengelerken, Çin bakımından da olası bir Çin’i çevreleme politikasını bertaraf etme ve Pasifik okyanusuna açılımında gerisini sağlama alma imkanı yaratmaktadır.