Paylaş :

PDF İndir :

Aralık 2016 itibariyle görev süresi biten James B. Warlick’in yerine Richard E. Hoagland AGİT Minsk Grubu ABD eşbaşkanı olarak atanmıştır. Dağlık Karabağ üzerindeki ihtilafın sıcak çatışmaya dönüşme riskinin giderek arttığı bir dönemde Hoagland’ın bu göreve atanması dikkat çekicidir.

Adı geçen, Tacikistan Büyükelçiliği, Kazakistan Büyükelçiliği ve Pakistan’da Büyükelçi Yardımcılığı görevlerinden önce önce ABD’nin Moskova Büyükelçiliği sözcülüğü, Avrupa ve Avrasya İşleri Dairesi Kafkasya ve Orta Asya bürosu başkanlığı, Suriye’de Çatışmaların Durdurulması ABD-Rusya Askeri Koordinasyon Kurulu Başkanlığı ve Güney ve Orta Asya İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcılığı da yapmıştır. Dolayısıyla ABD diplomatik teşkilatında bu bölge ile ilgili en tecrübeli diplomatlardan birisi olarak görülmektedir. Hoagland 2006’da John Evans’ın görevinden alınması sonrasında ABD’nin Erivan Büyükelçisi olarak aday gösterilmiştir. Evans’ın aksine Hoagland’ın Ermeni sorununa dair dengeli yaklaşımı, Ermeni lobisinin ve Ermenistan’ın tepkisini çekmiş ve siyasi baskılar sebebiyle gerçekleşmemiştir.

Hoagland’ın AGİT Minsk Grubu eş başlığına atanması ise daha şimdiden Ermenileri tedirgin etmiştir. Amerika Ermeni Ulusal Komitesi (ANCA) bir açıklama yayınlayarak Hoagland’ın diplomatik kariyerinin en dikkat çekici tecrübesinin “Ermeni soykırımı inkarı” olduğunu ve bu sebeple Erivan Büyükelçisi olarak atanmasının durdurulduğunu, ancak ABD’deki (Ermeni) sivil toplum ve “Dağlık Karabağ’da çıkarları bulunan diğer taraflar” ile görüşmesi durumunda yapıcı bir rol oynayabileceğine dair ifadeler kullanılmıştır. Bu ifadeler Minsk Grubu sürecinde Ermenistan’ın lehine devam eden statükonun bozulmasından duyulan endişeye işaret etmektedir. Ermeniler Hoagland’ın daha önce 2001’de kurulan Türk-Ermeni Uzlaşma Komitesi (TARC) bünyesinde çalışmalar yürüttüğünü de sıkça dile getirmektedir. Ermenilerin daha şimdiden Hoagland’a kendi yaklaşımlarını dikte etme ve Minsk Grubu sürecinde ABD’nin yaklaşımını yönlendirmeye çabaladıkları söylenebilir.

Dağlık Karabağ müzakere sürecinde atanan eş başkanların tutumlarının, AGİT Minsk Grubu’nun yapısal sorunlarının gölgesinde kalabildiği gözden kaçırılmamalıdır. Kurulmasından günümüze geçen 25 yıllık süreçte Minsk Grubu Dağlık Karabağ sorununun çözümü konusunda hala başat konumdadır; ancak ABD, Fransa ve Rusya’nın Azerbaycan ve Ermenistan ile ilişkileri, Dağlık Karabağ sorununa ilişkin farklı yaklaşımları ve bu üç ülke arasındaki etkinlik mücadelesi gibi faktörler sorunun çözümünden ziyade statükonun Ermenistan lehine devam etmesine neden olmuştur. Bu sebeplerle Minsk Grubu’nun etkinliği tartışmalı hale gelmiş, özellikle Azerbaycan tarafının eş başkanlık sisteminde Ermenistan lehine ortaya çıkan dengesizliğin ortadan kaldırılmasına yönelik artan talepleri ve Minsk Grubu’nun işleyişine dair eleştirel tutumu giderek artmıştır. 2016 yılında yaşanan 4 gün savaşı da Minsk Grubu’nun bölgedeki askeri, ekonomik ve siyasi etkinliğin Azerbaycan lehine değişiyor olması ile birlikte çok daha aktif bir tutum takınmasını zorunlu kılmıştır. Haogland’ın Minsk Grubu’nun mevcut yapısı dahilinde Dağlık Karabağ sorununun adil ve uluslararası hukuka uygun bir şekilde çözülebilmesi için ne gibi çalışmalar yapacağını ise bekleyip görmek gerekecektir.