PDF İndir :
Dr. Erhan Türbedar
TEPAV Dış Politika Analisti
AVİM, 17 Mayıs 2011
8 Mayıs 2011’de Arnavutluk halkı seçimler için sandık başına gitti. Ülkenin içinde bulunduğu gergin siyasi ortamda yerel seçimler gerçekleştiği için, hem Arnavutluk’ta hem de Batılı ülkelerde bu seçimlere ilgi büyüktü. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın raporuna göre, siyasi partilerin sorumsuz davranışına ve yüksek oranlı siyasi kutuplaşmaya rağmen, seçimler şeffaf bir ortamda gerçekleşti. Oyların sayım süreci de şeffaf oldu, ancak yavaş ilerledi. Başkent Tiran’a ilişkin kesin seçim sonuçları ise henüz açıklanmadı.
8 Mayıs yerel seçimlerinde Arnavutluk’ta iki büyük koalisyon yarıştı. İktidardaki Demokratik Parti 22 partiyle ve Başbakan Sali Berişa’nın liderliğinde “Vatandaşlar İçin İttifak” isimli sağ duruşlu koalisyonda yer aldı. Muhalefetteki Sosyalist Parti ise 23 partiyle ve Tiran Belediye Başkanı Edi Rama’nın liderliğinde “Gelecek İçin İttifak” isimli sol duruşlu koalisyonu örgütlemişti. Yaklaşık bir haftalık gecikmeyle açıklanan seçim sonuçlarına göre, Vatandaşlar İçin İttifak ülke genelinde oyların yüzde 52,3’ünü alarak, 140 bin oyluk bir farkla birinci oldu. Gelecek İçin İttifak ise oyların yüzde 42,7’sini, oyların geri kalan yüzde 5’ini de diğerleri kazandı.
Geçmişe dönük olarak bakıldığında, Sali Berişa’nın etrafında topladığı koalisyonların başarısının artış eğiliminde olduğu anlaşılıyor. 2007’de Berişa’nın koalisyonu 629.229 oy, 2009’da 712.745 oy, 2011’de ise 803.182 oy kazandı. Edi Rama’nın örgütlediği koalisyonlar ise benzer başarıyı gösteremedi. Şöyle ki Rama’nın koalisyonu 2007’de kazandığı 575.069 oyu 2009’da 688.748’e yükseltmeyi başarmış ise de, 2011’de oy oranı 663.408’e geriledi.
2011 yerel seçim sonuçları Arnavutluk siyasi sahnesinin ezeli rakipleri Demokratik Parti ile Sosyalist Parti açısından değerlendirildiğinde, başarı tablosu daha farklı gözüküyor. Çünkü Gelecek İçin İttifak’ın oylarının yüzde 56,5’inin Sosyalist Parti’ye, Vatandaşlar İçin İttifak’ın oylarının ise sadece 43,5’inin Demokratik Parti’ye ait olduğu belirlendi. Bu rakamları dikkate alan bazı analizciler, 8 Mayıs yerel seçimlerinin asıl galibinin Sosyalist Parti olduğunun altını çizdi.
Bu yerel seçimlerin bir çeşit siyasi test niteliğinde olduğu söylenebilir. 2009’da gerçekleşen parlamento seçimin şaibeli olduğunu iddia eden Sosyalist Parti, uzun süre parlamentonun çalışmalarını boykot etti, ayrıca erken seçim talebiyle protesto gösterileri ve açlık grevi düzenlemişti. Sosyalist Parti’nin 21 Ocak 2011 tarihli protesto gösterisi ise 4 kişinin hayatını yitirmesiyle ve ülkedeki siyasi gerilimin iyice tırmanmasıyla sonuçlanmıştı. Yerel seçimde koalisyonunun elde ettiği zaferin ardından, Başbakan Berişa’nın bu sefer erken parlamento seçimine gidilmesini de kabul edebileceği düşünülüyor. Nitekim koalisyonunun yerel seçimlerdeki başarısının belli olmasıyla birlikte, Berişa bu seçimlerin bir çeşit halkoylaması olarak görülebileceğini ve halkın hükümetine ve reformlarına desteğini tazelediğini iddia etti.
8 Mayıs seçimlerinin sonuçlarına göre Vatandaşlar İçin İttifak 28 belediyeyi, Gelecek İçin İttifak ise 38 belediyeyi kontrol edecek. Başkent Tiran’ı kimin kontrol edeceği konusunda ise belirsizlik devam ediyor. Tiran’ın 11 ilçesi içinden 7’sini Vatandaşlar İçin İttifak’ın adayları kazanmış olmakla birlikte, Tiran belediye başkanlığının galibi henüz netlik kazanmadı. Normalde Rama’nın 10 oy farkıyla rakibi Lulzim Basha’nın önünde olduğu açıklanmıştı. Ancak gelen itirazlar üzerine Tiran belediye başkanlığına ilişkin oylar yeniden sayılmaya başlandı. Bunun paralelinde, bazı oy pusulalarının düzgün kullanılmış olmasına rağmen, yanlış kutulara atıldığı için ilk sayım esnasında geçersiz sayıldığı açıklandı. Oysa Arnavutluk seçim kanunu bu tür durumlar için net ifadeler içermiyor. ABD’nin Tiran’daki büyükelçisi Alexander A. Arvizu, yanlış kutulara atılan oyların halkın iradesini yansıttığını belirterek sayılmalarını önerdi. Bu konuda son söz söyleme hakkı ise Merkez Seçim Komisyonu’ndadır. 2007 yılındaki yerel seçimlerde Demokratik Parti’nin bir adayı 5 oy farkıyla İşkodra’ya bağlı Temal belediyesini kazanmıştı. Yapılan itiraz sonucunda ise Merkez Seçim Komisyonu yanlış sandıklara atılmış pusulaları da dikkate almış ve Sosyalist Parti’nin adayını Temal belediyesinin galibi olarak ilan etmişti. 2007’deki bu olayın, Tiran belediyesi için de emsal teşkil edip etmeyeceği belirsizliğini koruyor. Sali Berişa, Merkez Seçim Komisyonu’nun Tiran’a ilişkin kararı ne olursa olsun, sonucu kabul edeceğini açıkladı. Ne var ki Edi Rama, aleyhine bir sonucun açıklanması durumunda, Merkez Seçim Komisyonu’nun hükümetin kontrolünde olduğunu ileri sürerek ülkeyi yeni bir siyasi gerginliğe sürükleyebilir.
