PDF İndir :
Rusya’da Aralık ayında yapılan Duma seçimleri sonrasında Başbakan Vladimir Putin, birçok bürokratik kademede değişikliğe gidileceğini açıklamıştı. Putin’in bu açıklaması, Kremlin ve GRU (Askerî İstihbarat Başkanlığı) kadrolarında yapılmaya başlanan değişiklerle pratiğe geçmeye başladı.
Bu süreçte ilk olarak Kremlin İdari Başkanı Sergey Narışkin Duma Başkanılığı görevine geçerken, eski Savunma Bakanı Sergey İvanov Kremlin’in yeni idari başkanı oldu. Bu değişiklik Rusya’da büyük şaşkınlık yaratmadı. Çünkü İvanov, Putin’in yakın çevresinden daha önce de birlikte çalıştığı bir isimdi ve bu açıdan değişiklik olağanüstü değildi. Ancak ardından Kremlin’de İdari İşler Yardımcısı olarak görev yapan, “rejimin ideoloğu, gri kardinal” olarak adlandırılan, 1999 yılından beri Kremlin’de görev alan, Putin’in takımının en önemli isimlerinin başında gelen Vladislav Surkov’un görevden alınarak Başbakan Yardımcılığı görevine getirilmesi farklı yorumlar yapılmasına neden oldu. Bazı yazarlar bu durumu “bir devrin sonu” olarak nitelendirirken bazıları Surkov’un Başbakan Yardımcısı olarak yine sistemin içinde bulunacağını, bu yüzden görev tanımlamasında bir düşüş yaşanmadığı görüşünü savundu. Surkov ise bu görev değişikliğini “Denge çocuklarını yer, bir yerde çok uzun süre kalamazsınız” ifadeleriyle değerlendirdi.
Surkov, görevden alınmadan önce İzvestiya gazetesine Rusya’da Duma seçimlerinin adil olmadığını savunan gruplar tarafından yapılan protesto gösterilerini değerlendirirken, otoritenin protestoculara yardımsever bir şekilde yaklaşması gerektiğini belirtmişti. Surkov’un bu açıklamaları bazı kesimler tarafından görevden alınacağının işareti olarak algılanmıştı. Ve bu yönde yorumda bulunanlar haklı çıktı.
Eski Finans Bakanı Aleksey Kudrin, bu görev değişikliğini “siyasi sistemin yenilenmesi için ciddi bir bedel” olarak yorumladı. Siyasi analist Dmitri Oreşkin ise, görevden alınan Surkov’dan ziyade, onun yerine atanan Vyaçeslav Volodin’e vurgu yaparak şu noktalara değindi:
“Surkov hilelerden yararlanmayı, oyalama yöntemini, entrikalar çevirmeyi yöntem olarak kullanıyordu. Yerine gelen Volodin ise, bu tür yollara başvuran bir yapıya sahip değil. Volodin, kendisi ve ulaşmak istediği hedef arasındaki her şeyi doğrudan ezip geçecek bir karakter. Yani çok daha sert, karşı çıkan herkesi doğrudan ekarte etme yolunu seçen bir figür”
Konu ile ilgili bir başka yorum ise, daha önce Kremlin’de görev almış olan Stanislav Belkovski’den geldi. Belkovski Volodin’in, Putin’in vücudundan Surkov’u ayırmayı başardığını ve Putin’in gelinen noktada Volodin’e Surkov’dan daha fazla güvendiğini belirtti. Son protesto olayları ve bu olayların ardının kesilmemesinin Putin nezdinde Surkov’un biraz geri plana itilmesine neden olduğunu düşünen Belkovski, ayrıca Surkov’un kendi gücünü kullanarak etrafında bir etki grubu oluşturmaya çalıştığını, 10 yıldır Kremlin’de bulunduğu ve iç politikada söz sahibi olduğu için efsane haline geldiğini, bu durumun kırılması gerektiğini belirtti.
Komünist Parti’den İvan Melnikov da, Volodin’in Kremlin’e gelmesinin bundan sonra uygulanacak politikaların daha sert olacağı anlamına geldiğini ifade ediyor.
Rusya’daki görev değişiklikleri sadece Kremlin’le sınırlı değil. 2011 yılının son haftasında Rusya Askerî İstihbarat Başkanlığı’na (GRU) 2009 yılında beri teşkilatın başında bulunan ve ordu reformunda büyük değişikliklere imza atan Aleksandr Şlyahturov 'un yerine Tümgeneral İgor Sergun atandı.[1] Sergun’un bu göreve getirilmesi de farklı yorumları beraberinde getirdi. Bunun en önemli nedeni GRU’nun başına gelmiş en düşük rütbeli general olmasıydı.
Konu ile ilgili İzvestiya’da çıkan yorum-habere göre, orduda bir gençleşme hareketine ihtiyaç olmamasına rağmen Sergun gibi tek yıldızlı bir generalin GRU’nun başına getirilmiş olması, daha alt rütbedeki subayların ve generallerin Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay’da üst düzey görevlere gelmelerinin önünü açacak, bu atamayla da böyle bir akım başlayabilecek.
New York Üniversitesi Küresel İlişkiler bölümünden Profesör Mark Galeotti’nin 26 Aralık’da kaleme aldığı yazısında GRU ile ilgili ifadeleri dikkat çekici:
“GRU, yabancı askerî teknolojinin çalınma görevinde vasat, 2008’deki Gürcistan savaşında az rol oynadı, Orta Asya bölgesinde öncelikli sorumluluğu olmasına rağmen, 2008’de Kırgızistan ve bir ay önce Kazakistan’da başlayan ve hala devam eden olayları önceden tahmin edemedi. Bu yüzden de GRU’daki bazı kişiler cezalandırılmaya başlandı”
Bu noktada verilmesi yararlı olacak son bilgi ise, görevden alınan eski GRU Başkanı Aleksandr Şlyahturov’un, büyük ihtimalle, Buvala füze sistemleri ile ileride üretilecek olan diğer yeni füze sistemlerinin geliştiricisi olan Moskova Termal Teknoloji Enstitüsü’nde yönetim kurulu başkanlığı görevine getirilecek olması.
Kremlin’de ve GRU’da Putin’in seçim sonrası yaptığı açıklamalar doğrultusunda görev değişiklikleri başladı. Bu değişikliklerde dikkat çeken nokta üst düzey görevlere yeni atamalar yapılırken, görevden alınan kişilerin tamamen sistem dışına itilmiyor olması. Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki, bu değişiklikler sadece bir başlangıç. Putin başkanlık koltuğuna oturuncaya kadar ve sonrasında da görev değişikliklerinin adım adım devam etmesini bekleyebiliriz.
[1] Aleksandr Şlyahturov’un selefi Valentin Karabelnikov, Kremlin’in askerî reform politikalarına muhalefet ettiği için görevden alınmıştı. Şlyahturov bu göreve 2009 yılında Medvedev tarafından getirilmişti. Göreve geldikten sonra Savunma Bakanı Anatoli Sergyukov ile yakın işbirliği içinde oldu, askerî personel sayısının azaltılması ve komuta sisteminin yeniden düzenlenmesi gibi önemli konularda birlikte çalıştılar.
