TEPAV Balkan Çalışmaları Koordinatörü

17 Eylül 2009

 

Hırvatistan Başbakanı Yadranka Kosor ile Sloven meslektaşı Borut Pahor, iki ülke arasında 18 yıldır süren sınır anlaşmazlığının çözüm şekli konusunda anlaşmaya vardı. 11 Eylül 2009’da yapılan açıklamada, iki ülke başbakanı sınır anlaşmazlığını çözmek için tahkim yoluna gideceklerini bildirdi. Bunun yanında Slovenya Başbakanı Pahor, ülkesinin Hırvatistan’ın Avrupa Birliği müzakere sürecini bloke etmekten vazgeçmesi için gerekli girişimleri başlatacağının müjdesini verdi.

Hırvatistan ve Slovenya arasında uzun süreden beri devam eden sınır sorunu nihayet çözüm yoluna girdi. Hırvatistan Başbakanı Yadranka Kosor ile Slovenya Başbakanı Borut Pahor’un sorunu aşmak doğrultusunda sergiledikleri yapıcı tutumlar sayesinde iki ülke arasındaki ilişkilere yeni bir sayfa açıldı. 

Hırvatistan ile Slovenya yaklaşık 18 yıldır Dragonya nehri boyunca uzanan altı kilometrelik bir sınır bölgesi için çekişip duruyor. Söz konusu kara bölgesi yüzünden, iki ülke arasındaki deniz sınırı sorunu da çözüme kavuşturulamıyor. Zaman zaman iki ülke arasında diplomatik gerginliklere neden olan sınır sorunun denizle ilgili kısmı, baştan beri Slovenya’nın odağında yer aldı. Sloven yetkililer, İtalyan veya Hırvat karasularından geçmek zorunda kalmadan uluslararası sulara bağımsız bir çıkış elde etmenin peşinde olduklarını hiçbir zaman gizlemedi. Hırvatistan yetkilileri ise, kendilerine ait olarak gördükleri deniz sularından Slovenya’nın lehine vazgeçmeye yıllardan beri isteksiz davrandı. Sınır sorunu yüzünden gerginlik tırmanışa geçince, Slovenya Aralık 2008’de Hırvatistan’ın Avrupa Birliği’yle müzakere sürecini bloke etmeye başladı. Bu çerçevede dokuz müzakere başlığının kapatılması, beşinin ise açılması engellendi. Böylece, Hırvatistan ile Slovenya arasındaki sınır sorunu Brüksel’i yakından ilgilendiren bir soruna dönüştü.  

Brüksel, Slovenya ile Hırvatistan’ı uzlaştırmaya çalıştı, ancak bu iki ülkenin liderleri karşılıklı kabul edilebilecek bir çözümü üretmek yerine, kamuoylarını memnun edecek adımları atmayı tercih etti. Bunun neticesinde, Zagreb ve Lubliyana’nın görevlendirdiği heyetler arasında yürütülen müzakereler 15 Haziran 2009’da tamamen durdu. Dahası, Slovenya’nın davranışını ve sınır sorunu karşısında Avrupa Birliği’nin tutumunu protesto ettiğini gerekçe gösteren Hırvatistan Başbakanı Ivo Sanader görevinden istifa etti.  

Yadranka Kosor, Sanader’in görevini devralır devralmaz, 31 Temmuz 2009’da Slovenya başbakanıyla sınır müzakerelerini yeniden başlattı. Kısa bir süre sonra, içeriği medyadan gizlenen bir uzlaşma metni üzerinde çalışıldığı açıklandı. 11 Eylül 2009’da ise Hırvatistan ve Slovenya başbakanları düzenledikleri ortak basın toplantısında, sınır anlaşmazlığının çözüm şekli konusunda anlaşmaya vardıklarını duyurdu. 

Şimdilik Slovenya ve Hırvatistan başbakanlarının üzerinde çalıştıkları ve her iki ülkenin meclisleri tarafından onaylanması gerekecek olan metnin içeriği hakkında fazla bilgi bulunmuyor. Bir tek sorunun çözümü doğrultusunda, daha önce Avrupa Komisyonu’nun önerdiği tahkim yolundan da istifade edileceği ve Hırvatistan’ın Avrupa Birliği yolundaki Sloven engelinin kaldırılacağı biliniyor. Bununla ise bir bakımdan iki ülke arasında var olan sınır sorunu, Hırvatistan’ın Avrupa Birliği üyeliğine ilişkin süreçten tamamen ayrılmış oldu.  

Daha önce son derece katı tavır sergileyen Slovenya’nın söz konusu sınır sorunu karşısında tutumunu yumuşatmış olması, Lubliyana’nın büyük baskılar altında kalmış olabileceğini düşündürüyor. Nitekim Slovenleri ikna etmek konusunda sadece Brüksel’in değil, Vaşington’un da aktif adımlar attığı ifade ediliyor. Son zamanlarda Avrupa Birliği kurumlarında reform öngören Lizbon Anlaşması’na ilişkin süreci yeniden canlandırmaya çalışan Brüksel, Slovenya-Hırvatistan sınır sorununa da daha kararlı bir şekilde el atmakla,  adeta Birliğin bu konularda sarsılan imajını yeniden toparlamaya çalışıyor. 

Hırvatistan Başbakanı Kosor, askıya alınan Avrupa Birliği ile müzakerelerin iki-üç hafta sonra yeniden başlatılmasını bekliyor. Hırvatistan’ın başmüzakerecisi Vladimir Drobnyak ise, 2009’un sonuna kadar dokuz müzakere başlığının açılacağını, üç-dört başlığın da kapatılacağını ümit ediyor. 2011 yılını ise Hırvat yetkililer Avrupa Birliği’ne tam üyelik tarihi olarak hedefliyor. Ancak bunun gerçekleşebilmesi için Hırvatistan’ın eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesiyle işbirliği, adli reformlar ve yolsuzluklara karşı mücadele alanlarında ilave adımlar atması gerekiyor.