PDF İndir :
5 Aralık 2017
QHA
Türkiye'nin önde gelen düşünce kuruluşlarından Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) ve Konrad Adenauer Stiftung (KAS) iş birliğiyle Ankara'da dün, 4 Aralık'ta önemli bir konferans gerçekleştirildi. "Geniş Karadeniz Havzası'nda Güvenlik, İstikrar ve İşbirliği" başlığıyla düzenlenen konferansa Türkiye, Ukrayna, Azerbaycan, Romanya, Moldova, Gürcistan ve Arnavutluk'tan araştırmacılar, akademisyenler ve önemli düşünce kuruluşlarından isimler katıldı.
Açılış konuşmalarını, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (BSEC) Hukuk Direktörü Teimuraz Antelava, AVİM Başkanı Emekli Büyükelçi Alev Kılıç ve KAS Türkiye Yöneticisi Sven-Joachim Irmer'in yaptığı konferans, üç oturum şeklinde gerçekleştirildi.
Karadeniz'de enerji politikalarının konuşulduğu ve moderatörlüğünü Dr. Turgut Kerem Tuncel'in üstlendiği ilk oturumda Trans-Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP), TürkAkımı, Ukrayna-Rusya ilişkileri, nükleer enerji gibi konular ele alındı. Oturumda Arnavutluk'tan Dr. Ledion Krisafi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öğretim üyesi Prof. Dr. Oktay Tanrısever ile Rusya Kültür ve Tabiat Varlıkları Enstitüsü'nden Dr. Evgeniy Bahrevskiy konuşmacı olarak yer aldı.
Söz konusu oturumda, Rusya'nın enerji kaynaklarını bir dış politika ve pazarlık aracı olarak kullandığına dikkat çekilirken, Balkanlar'da enerji aktarımının büyük ölçüde Gazprom'un elinde olmasının yarattığı durum ve Arnavutluk özelinde sık yaşanan enerji kesintileri gibi örnekler paylaşıldı. Konuşmacılar ayrıca, TürkAkımı, Nord Stream ve benzeri boru hattı projelerinin bölgeye olası etkileri ve Türkiye'nin yürütmekte olduğu nükleer enerji girişimleri hakkında görüşlerini ifade ettiler.
Oturumun ardından QHA için değerlendirmede bulunan Tuncel, Rusya ve bölge ülkeleri arasındaki çelişki ve fikir ayrılıklarının belirgin şekilde ön plana çıktığını belirtirken, "Bugünkü toplantımızın ilk olarak geniş Karadeniz Bölgesi’ndeki uzmanları bir araya getirmesi nedeniyle son derece önemli olduğu düşünüyorum. Bölge ülkelerindeki uzmanların, birbirleriyle burada fikir alışverişinde bulunmaları da son derece önemli. Bu durumun bölgedeki iş birliği çalışmalarını olumlu yönde etkileyeceği kanaatindeyim. Toplantıda ortaya çıkan önemli bir sonuç olarak da, Rusya ve bölge ülkeleri arasında derin çelişkiler ve fikir ayrılıkları bulunduğu net bir şekilde görülüyor. Bölge ülkeleri Rusya’nın son zamanlarda geliştirdiği politikalardan tedirgin oluyorlar. Sert güçle bir yere kadar yol alabilirsiniz fakat ideolojik anlamda gücünüz yoksa insanların kalplerini kazanmıyorsanız, sert gücünüzün bir sonu olacaktır ve Rusya da yakın zamanda bu durumla karşılaşacak gibi görünüyor." ifadelerini kullandı.
Moderatörlüğünü AVİM Uzmanı Aslan Yavuz Şir'in üstlendiği "Geniş Karadeniz Havzasında Güvenlik Sorunları" başlıklı ikinci oturumda ise, Kırım'ın işgali, Dağlık Karabağ Sorunu, Karadeniz'de devam eden çatışmalar ve askerileşme, NATO, Rusya ve Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (CSTO) konuları masaya yatırıldı. Karadeniz Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Başkan Yardımcısı Alexander Khara, Azerbaycanlı akademisyen ve araştırmacı Zaur Şiriyev, Romanya Diplomatik Enstitüsü'nden Dan Petre, Moldova'dan Dr. Igor Munteanu ve Rusya'dan Leonid Savin'in konuşmacı bulunduğu oturumda, özellikle Kırım'ın yasa dışı şekilde Rusya tarafından işgal edilmesinin, bölgedeki güvenlik durumunda derin bir kırılmaya yol açtığı üzerinde duruldu.
Rusya'nın, Gürcistan'da Güney Osetya, Moldova'da Transdinyester gibi bölgeler vasıtasıyla yaratmaya çalıştığı fiili duruma yeterince tepki verilememiş olmasının Kırım'ın işgaline zemin yarattığını aktaran Petre, yarımadanın işgalinin NATO'nun doğu kanadı için büyük bir tehdit teşkil ettiğini vurguladı.
Öte yandan Rusya'nın enerji kaynakları vasıtasıyla elde ettiği gelirleri, bölgede kendine bağlı, yozlaşmış hükümetler ve siyasi etki satın almak maksadıyla kullandığına dikkat çeken Khara, Ukrayna ve Rusya arasında devam eden çatışmalarla ilgili olarak da önemli değerlendirmelerde bulundu. Khara ayrıca, Ukrayna'nın askeri bakımdan savaşa hazırlık seviyesinin yeterli olmadığı bir dönemde Rus saldırganlığıyla karşı karşıya kaldığını aktarırken, söz konusu periyotta Ukrayna Ordusu'nun hazırlık durumunun bugünkü seviyesinde olması halinde Kırım'ın işgali ile Donbas'ta devam eden çatışmaların yaşanmayacağını kaydetti.
Konferansın üçüncü ve son oturumunda ise Geniş Karadeniz Havzası'nda ticaret ve ulaşım, Avrupa Birliği (AB) Doğu Ortaklığı, Avrasya Ekonomik Birliği, Kuzey-Güney Koridoru gibi konular ele alındı."Geniş Karadeniz Havzası'nda Bölgesel İşbirliği ve Bütünleşme: Fırsatlar ve Zorluklar" başlıklı oturumun moderatörlüğünü AVİM Uzmanı Özge Nur Öğütcü gerçekleştirdi. Dışişleri Bakanlığı İpek Yolu Temsilcisi Emekli Büyükelçi Koray Targay, Gürcistan'dan Büyükelçi Giorgi Badridze, Jean Monnet programında AB çalışmaları öğretim görevlisi olan Dr. Muhtar Hacızade, Belgrad Güvenlik Forumu Program Direktörü Marko Savkovic ve Kafkas Enstitüsü yöneticisi Alexander İskenderyan oturumda konuşmacı olarak hazır bulundular.
