MAKEDONYA’NIN AB ÜYELİĞİNE BULGARİSTAN ENGELİ
Blog No : 2012 / 28
08.11.2012
4 dk okuma

Yunanistan’dan sonra Bulgaristan da Makedonya’nın AB üyeliğini veto etmekle tehdit etmeye başladı. Üsküp’ü Bulgaristan’a karşı nefret ideolojisi yürütüyor olmakla suçlayan Sofya, Makedonya’nın AB’ye üyelik müzakerelerine başlamaya hazır olmadığı mesajını verdi. Bulgaristan Makedonya’yı anayasal ismiyle tanıyan ilk ülke olduysa da, iki ülke arası ilişkiler geçmişin gölgesinde kalmaya devam ediyor. 1878 tarihli Berlin Kongresi’nden sonra Balkan ülkeleri arasındaki ilişkiler büyük ölçüde Makedonya’nın elde edilmesine veya bölüştürülmesine odaklanmıştı. Yunanlar antik döneme, Bulgarlar ve Sırplar ise Orta Çağ’a ait bazı hak iddialarını ileri sürerek, Osmanlı döneminde daha geniş sınırları olan Makedonya’ya sahip olmaya çalıştı. Günümüzde ne Bulgaristan, ne Sırbistan ne de Yunanistan’ın Makedonya Cumhuriyeti toprakları üzerinde gözü yoktur. Ama geçmişten devralınan yük nedeniyle, Üsküp söz konusu üç komşusuyla, özellikle de Yunanistan ve Bulgaristan’la bazı sorunlar yaşamaya devam ediyor. Yunan ve Bulgar tezine göre, bugünkü Makedonya tarihte hiçbir zaman var olmamış ve İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ideolojik sebeplerden dolayı yaratılmıştır. Bu yöndeki tez ise Makedonlar tarafından büyük bir öfkeyle eleştiriliyor. Atina, “Makedonya” isminin Yunanların tarihsel bir mirası olduğunu belirterek, yıllarca Makedonya’yı anayasal ismiyle tanımayı reddediyor. Dahası, Atina Makedonya ismini değiştirmeden, bu ülkenin NATO ve AB üyeliğini veto etmeye devam edeceğini tekrarlayıp duruyor. Makedonya 2005’te AB’ye aday ülke statüsü tanınmış olmasına rağmen, Yunanistan’ın tutumu nedeniyle üyelik müzakerelerinin başlatılması hep ertelendi. Bu durum 2006 yılından bu yana Makedonlar arasında milliyetçiliğin tırmanmasına neden oldu. Yunanistan’ın tetiklediği Makedon milliyetçiliği ise Bulgaristan’la olan ilişkilere de olumsuz yansıdı. Her şeyden önce Bulgaristan’ın Makedonları bir millet ve Makedoncayı bir dil olarak tanımaktan çekiniyor olması nedeniyle Makedon tarihçileri Sofya’yı, 19. ve 20. yüzyıllara ait Makedonya politikalarından tamamen vazgeçmemiş olmakla suçlama eğilimindedir. Günümüzde de Makedonların Bulgar olduğu ve Makedoncanın Bulgarca dilinin bir şivesi olduğu yönündeki kanat Bulgaristan’da yaygındır. Son yıllarda ise Sofya’nın Makedonya vatandaşlarına kolaylaştırılmış bir prosedürle Bulgar pasaportu veriyor olması Üsküp’ü oldukça rahatsız ediyor. Her yıl yüzlerce Makedon gencin burslu olarak Bulgar üniversitelerine kayıtlarını yaptırıyor olması da, Makedonya’da tartışma ve endişelere neden oluyor. Bazı Makedon politikacılar ve medya kaynakları, bu tür uygulamalarla Bulgaristan’ın Makedonya’yı Bulgarlaştırmak suretiyle kendi topraklarına katmaya çalıştığına inanıyor. Sofya açısından bakıldığında, Makedonya’da Bulgaristan’a yönelik yürütülen milliyetçi eleştirilerin yanı sıra, Makedonya hükümetinin “Üsküp 2014” projesinin de Bulgaristan’ı rahatsız ettiği anlaşılıyor. Yunanistan’la yaşanan isim sorunu kapsamında geliştirilen “Üsküp 2014” projesiyle Makedonya hükümeti, antik Makedon devletinin nüfus yapısının etnik ve kültürel açıdan homojen olmadığı gerçeğini ortaya koymaya çalışıyor. Bunu da bugünkü Makedon ulusunun köklerini antik Makedon devletine kadar uzatma çabalarıyla ortaya koyuyor. Bir başka ifadeyle Üsküp 2014 projesiyle Makedonya hükümeti, Büyük İskender’in antik devleti, Orta Çağ Balkan yöneticilerinden Çar Samuil ve modern Makedonya arasında tarihsel bağlantıları kanıtlamaya çalışıyor. Eski Yugoslavya tarihçileri de Çar Samuil’i Makedon olarak göstermeye çalışmış ise de, Sofya için Samuil tartışmasız bir şekilde Bulgardır. Nitekim Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov Üsküp’ü, Bulgar tarihinin bir kısmına sahip çıkmaya çalışıyor olmakla da suçluyor. Bulgaristan ile Makedonya arasındaki ilişkilerde diğer bazı sorunlar da bulunuyor. Ancak galiba AB’ye aday bir ülke olarak Makedonya, tarih tartışmaları nedeniyle Birliğin kapısı önünde bir süre daha bekletilmeye devam edecek.


© 2009-2024 Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Tüm Hakları Saklıdır

 



Henüz Yorum Yapılmamış.