BELGERİN IŞIĞINDA PONTUS MESELESİ

Tarihimizde, XIX. Yüzyıldan itibaren başlayan süreçte bazı “mesele”lerin her dönemde varlığını sürdürdüğü görülmektedir. Batılı Büyük devletlerin,Şark Meselesi’yle (Doğu Sorunu) başlattığı ve müdahil oldukları bu süreçte her geçen gün yeni sorunlar ortaya çıkmıştır. Bu sorunların hemen hepsinintemelinde, Müslüman olmayan azınlıklar ve bunları himaye etmeye çalışan Batılı devletlerle Rusya bulunmaktadır. Sırp ve Yunan isyanıyla başlayan bu müdahale hareketleri 1856 tarihli Islahat Fermanı’ndan sonra daha meşru hale gelmiştir. Tanzimat, Birinci ve İkinci Meşrutiyet, Mütareke ve Milli Mücadele dönemlerinde hep gündemde olan Ermeni ve Pontus Meseleleri benzer yöntemlerle günümüze kadar getirilmiştir. Türk milletinin tarih sahnesinden silinmeye çalışıldığı savaş yıllarının ürünü olan bu meselelerin, çarpıtılıp tek taraflı olarak yeniden gündeme getirilmesinin barışa katkı sağlamayacağı ortadadır. Bu tartışmaların, özellikle komşuluk ilişkilerini zedeleyeceği ve devletlerarasındaki güven duygusunu sarsacağı muhakkaktır. Bu durumda, tarihçilerin yapabileceği en önemli iş, tarihsel gerçeklerin belgelerle ortaya konulmasıdır. Burada, Pontus Meselesi şimdiye kadar yazdıklarımdan hareketle yeni arşiv belgelerinin ışığında giriş metni ve üç kısa bölüm içerisinde özetlenmektedir. Giriş’te Yunanistan’ın kuruluşuyla Pontus Meselesi’nin ortaya çıkışı ve “Pontus” kavramı açıklanmaya çalışılmıştır. Bölümlerde, Pontus Meselesi Milli Mücadele öncesi, Milli Mücadelenin başları, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti dönemi ana başlıkları altında ele alınmaktadır. Metnin sonuna, bölümlerdeki bilgileri destekleyici belgeler konulmuştur. Pontus Meselesi hakkında küçük bir başvuru kaynağı olarak hazırladığım bu çalışmanın konunun anlaşılmasında yararlı olacağını ümit etmekteyim. Tarihte yaşanan sorunların, eğer hatırlanacaksa, ortak acıların anlaşılmasına ve barışa katkı sağlamasına vesile olması dileğiyle, kitabın basılmasında emeği geçenlere teşekkürlerimi sunarım.