2 Nisan 2017 Pazar günü Ermenistan’da halk parlamento seçimleri için sandık başına gitmiştir. Seçim sonuçlarına göre, beklendiği gibi Serj Sarkisyan liderliğindeki Ermenistan Cumhuriyetçi Partisi %49 oy alarak birinci parti olmuştur. Bu seçim, Ermenistan için önemli bir aşamadır. Zira Aralık 2015’teki referandumdan sonra yarı-başkanlık sisteminden parlamenter sisteme geçilmesine karar verilmiştir[1]. Söz konusu değişiklikle Cumhurbaşkanı’nın yetkilerinin azaltılması, Başbakan ve Parlamento’nun daha da güçlenmesi yolunda adım atılmıştır.

2 Nisan’da düzenlenen seçimlerde halk ve gözlemciler seçimlerde ne kadar dürüst kalındığı konusunda görüş birliği içinde değildir. Kuşku yaratan sebeplerden biri, seçmenlere oyları karşılığında rüşvet teklif edildiğine dair iddialardır. Bu iddiaların doğru olduğunu seçimlerde uluslararası Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gözlemcileri de dile getirmiştir. Seçimlerde oy satın almaların ve seçmenleri yıldırma yöntemlerinin uygulandığını ifade eden bir diğer isim de Avrupa Parlamentosu Heyeti Başkanı Heidi Hautala’dır[2]. Seçimlerdeki adalet ve dürüstlük konusunda, AGİT raporları bulunmaktadır.

6 Mayıs 2012’deki seçimlerde olduğu gibi, bu yıl da AGİT seçimlerde gözlemcilik yapmıştır. Ermenistan’da düzenlenen parlamento seçimlerinde görev yapan AGİT gözlemcileri, 2012’deki seçimlerde olduğu gibi bu yıl yapılan seçimlerde de usulsüzlük olduğunu ortaya koymuştur. Sarkisyan’ın liderliğindeki Ermenistan Cumhuriyetçi Partisi’nin %44,02 ile birinci parti olduğu 2012 seçim sonuçlarına göre, şiddet olaylarının yaşanmaması sevindirici olsa bile “oy satın almalar”, önceden oy pusulalarının doldurulduğu sandıklar ve bazı kişilerin birden fazla oy kullanması seçimin dürüst bir ortamda geçmesine gölge düşürmüştü[3]. 2 Nisan 2017 seçimleri için AB nispeten olumlu bir tablo çizse de, oy satın almaların ve seçmenleri yıldırma yöntemlerinin izlendiği, memur ve özel sektör çalışanlarına yönelik baskıların önüne geçilemediğini ifade etmiştir. Bu durum kamu güveninin sarsılmasına yol açmıştır. Yine de elde edilen sonucun Ermeni halkının seçimini yansıttığı ifade edilmektedir[4]. Nitekim ‘oy satın alma ritüeli’ Ermenistan seçimleri için bir gelenek halini almıştır[5]. Bu duruma önceki seçimlerde de rastlanmıştır[6]. AGİT gözlemcilerinin Ermenistan’daki son seçimlerden sonraki sekiz hafta içinde nihai raporu yayınlayacakları belirtilmiştir[7].

2017 seçiminde bazı küçük teknik problemler, geçen senelere göre nispeten az usulsüzlükler olmasına rağmen bir kişinin birden fazla oy kullandığı durumlar gözlemciler tarafından kaydedilmiştir[8]. Tüm bu usulsüzlüklere rağmen,  Avrupa Birliği (AB)’nin Ermenistan halkının seçimine saygı duyduğunu ifade etmesi önemlidir. Ermenistan halkının Sarkisyan’ın arkasında durmasından memnuniyet duyduğu anlaşılan AB’nin, Ermenistan’ın da aralarında bulunduğu diğer Doğu ülkelerinden bazılarına farklı yaklaşabildiği bilinmektedir. Ancak AB’nin Ermenistan’daki seçimlere hile karıştırılmasını olağan bir durum gibi değerlendirmesi, tarafsız ve adil olması beklenen uluslararası bir kurumdan sergilememesi gereken bir tutumdur. Bu tutum adalet ilkeleri ile de bağdaşmamaktadır.

Seçimlerden iki hafta önce, 21 Mart 2017’de, “Avrupa Birliği Doğu Ortaklığı” çerçevesinde AB ve Ermenistan arasında “Kapsamlı ve Geliştirilmiş Ortaklık Anlaşması” – CEPA, “Comprehensive and Enhanced Partnership Agreement”, parafe edilmiştir[9]. Bu ortaklık anlaşması ile AB’nin amacı Ermenistan’ı sadece desteklemek değil, ayrıca ilişkileri de geliştirmektir.

Bu anlaşma 2013’te Sarkisyan’ın parafe ettiği ancak imzalamanın eşiğinden döndüğü, sonra Rusya ile imzaladığı Avrasya Ekonomik Birliği anlaşmasının bir adım gerisindedir[10]. Dolayısıyla, bu anlaşma Rusya’yı rahatsız etmeyecek boyutlardadır. Ama yine de, adı itibariyle CEPA, AB’nin doğu ülkelerine açılım politikası çerçevesinde yer alan bir anlaşmadır.

CEPA’nın seçimlerden iki hafta önce parafe edilmesinin AB tarafından bir başka önemi daha bulunmaktadır. AB, siyasi olarak da Ermenistan parlamento seçim öncesi müdahil olmaktadır. Bu durum Rusya’nın Fransa’daki, ABD’deki seçimlere müdahil olmasıyla benzerlik göstermektedir. Müdahil olmakla kalmayıp seçimleri de izlemeye almıştır. Seçimlerin elektronik ortamda takip edilebilmesi için milyonlarca dolar yardımda bulunmuştur[11].

AB ve Ermenistan arasında parafe edilmiş olan CEPA’nın Kasım 2017’de ‘Doğu Ortaklığı Zirvesi’nde imzalaması öngörülmektedir[12]. Hâlihazırda Sarkisyan’ın önünde Kasım’a kadar süre vardır. Rusya karşı çıkmadığı takdirde CEPA imzalanabilecektir. Rusya, AB ve Ermenistan arasında bu anlaşmanın imzalanmasına onay verirse, Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan anlaşmaya imza atmakta tereddüt etmeyecektir.

Fotoğraf: http://www.mepanews.com/resizer/getimage.php?img=/var/www/vhosts/mepanews.com/httpdocs/public/uploads/news/5026/files/1491123652.jpg&w=700&h=392&exact